franfotoblog

Ed van der Elsken
29 | 12 | 2021
153

Biercampagne 1969


HIJ:
Ik zie het allemaal niet zo somber!
Ik hoor wel eens van die moeilijke gesprekken om me heen
Als ik in een cafe zit wil ik me ontspannen niet inspannen
dat doe ik de hele dag al
Een fijn glas pils en nakaarten over Feyenoord - DWS
en er moet een flinke jongen komen om mij
uit mijn humeur te krijgen. Ober! Nog een pils vandaag
van de fotograaf 

ZIJ: 
Voor mij hoeft het niet.
Ik bedoel als ik dorst heb neem ik een pilsje.
Ingewikkelde toestanden van dit met dat erin hoeft niet voor mij.
Gewoon een lekker pilsje. Heb ik genoeg aan!
Mij ‘n Pilsje graag!

Fotografie Ed van der Elsken
Ed van der Elsken
27 | 12 | 2021
152

Groffe meisjes

De fotograaf Aart Klein heeft altijd beweerd dat hij de 400 ISO/ASA film had uitgevonden. En dat Kodak zijn recept had gestolen. In zijn tijd waren er nog geen snelle films te koop. 

Je ‘forceerde’ een 100/125 Asa film door de belichting bijvoorbeeld in te stellen op 400 en zo de film gevoeliger te maken. Eigenlijk had je dan een onderbelichte film, die je met langer ontwikkelen toch weer tot een werkbaar negatief kon maken. 

Wanneer is dat begonnen? Ik zag voor het eerst dat soort foto’s in het boek “JAZZ” van Ed van der Elsken (Bezige Bij,1959). Hij had die foto’s ‘s nachts in het Concertgebouw gemaakt. Weinig licht, dus lange sluitertijden en geen dieptescherpte. Flitsen was not done. Door dat forceren had je net wat meer mogelijkheden. Geen schimmen meer op het podium. 

Maar je vroeg wel meer van de korrel; die werd groffer. Er was een nieuwe stijl geboren. Korrelige foto’s stonden voor iets oprechts, iets eerlijks. Buiten op straat werkte het ook prima. Het leek of de fotograaf tot het uiterste had moeten gaan. Verlies aan kwaliteit, maar wel de naakte waarheid! 

Daarom werd Van der Elsken betrokken bij een reclamecampagne (1969?) die jongeren aan het bierdrinken moest brengen. Het ging om tien portretten. Niet alle modellen lijken zijn keuze. Geen lefgozertjes of opwindende meiden. Eén vrouw herken ik van de schutbladen uit ‘Sweet Life’ en een Stedelijk Museum catalogus (volgende blog). 

De opzet was jongeren en hun mening over bier te laten zien. Een nieuwe generatie die eerlijkheid wil, maar iedereen spreekt reclametaal en uit zich in schoonschrift. Of heeft een five o’clock shadow door die ‘eerlijke’ korrel. Ik kan me niet herinneren er indertijd iets van in de kranten te hebben gezien. Jammer!

jongerencultuur
22 | 12 | 2021
151

Govert Flinck

M’n leven is verdeeld in tijdvakken, gekoppeld aan de huizen waar ik heb gewoond. Dit is uit de Govert Flinckstraatperiode. De zeventiger jaren in de Pijp in Amsterdam. Arbeidersbuurt, lage huren, slecht onderhoud, krakers en een overheid die zich op afstand hield. Benarde toekomst. We redden ons zelf wel. 

Schuin onder me zat een kleine garage, naast een nieuw studiootje van een grafisch ontwerper. Typisch voor een wijk in ontwikkeling. Als de oorspronkelijke bewoners/gebruikers zijn vertrokken, wordt de buurt interessant voor kunstenaars. Voorlopers waren de voormalige textielateliers en slachthuizen in New York, die in ‘lofts’ veranderden. Of de kraakbeweging op Kattenburg in de vroege zestiger jaren. Er was toen nog wat mogelijk. 

Dat alles kwam samen in deze foto, omdat er voor mij gevaar, status en de wens om weg te komen in zit. En de toegenomen welvaart, als je denkt aan de Benelli's en Ducati's uit de vijftiger jaren. Buikschuivers die 's zaterdagavonds knetterend de Langestraat in Alkmaar op en neer reden, omdat er niks te doen was. Dit is twintig jaar later, nu zijn het Zündapps en Kreidlers. Nog steeds buddyseats, maar de broekspijpen zijn wat wijder en een helm is verplicht. En je kan veel harder. 

Ook werkte het statusverhogend als je je helm of spatborden liet verchromen. Dezelfde trend als in de vijftiger jaren de bumpers van Amerikaanse auto's. In "It's nice to go travelling" zingt Sinatra over de nieuwste auto’s als: "the latest flivver, that's simply drippin' with chrome". Ik denk dat die jongen in het midden daar adresjes voor had. Hij werkte in die garage daarachter en heeft mij nooit aangekeken. Te trots.