franfotoblog

Jaloers

De eerste gedachte had met consumptie te maken. De overvloed in onze supermarkten. En de neiging jezelf verloren te voelen tussen al die hoeveelheden. Alsof je door een vreemd universum zweeft in je karretje.

Daarna het idee dat het leek alsof je hier ook jongetjes kon kopen. Of het gemak waarmee je zo’n kind op z’n plek kan houden door ‘m in een open kooi te zetten. Boodschappen doen is al lastig genoeg. Maar deze jongen leek zich daar niets van aan te trekken.

Ik zou er ook geen moeite mee hebben gehad. Lekker door je vader rondgereden te worden en eindelijk de raadseltjes op je telefoon op te lossen. Later bedacht ik dat het ook een mooi voorbeeld is hoe je van groot naar klein kon gaan. Van een supermarkt, naar een gang vol artikelen, waar een boodschappenkar in staat, en daar een jongen in zit, om op een klein scherm te eindigen.

Het had ook iets met de overgang van het openbare naar het intieme te maken. Dat moment toen ze in de film ‘Friendship 7’ de astronaut John Glenn in z’n benauwde capsule hesen. Alsof hij terug de moederschoot inging, jaloersmakend.

Oma Grondhout

Geen idee wanneer deze foto gemaakt is. Deze kleding en haarstijl waren populair rond 1860 - 1900. Op de achterkant heeft iemand ‘Oma Grondhout’ geschreven. Dit is een flinke afdruk voor die tijd: 32 x 42 cm.

Ik zou niet weten hoe je nu nog op een analoge manier zulk licht op haar gezicht kan maken. Overal helder en zacht, bijna vlezig. De airbrush was sinds 1893 op de markt. Wat een fantastische retouche. Ik heb ook zo’n portret van Opa Grondhout, maar aan Oma zat het meeste werk. Nog nooit gezien hoe het maken van een foto zo ten grondslag lag aan latere bewerkingen.

Die eigenlijke foto is onscherp. Weer die zachtheid. Misschien het type lens? Scherpte ontstaat door de retouche op de afdruk. Als je die wat scheef in het licht houdt, zie je hier en daar de matte verf op het gladde papier. Hier is een vakman of ­‑vrouw bezig geweest. Alleen bij het dichtbij bekijken zijn de penseelstreken te zien. Zoals rond haar rechterneusvleugel, het toefje haar onder haar rechteroor, de hele oorschelp of de dunne haarinplant langs haar schedel. De schaduwen onder haar ogen of wangen zijn ook allemaal kunstmatig en doen toch levensecht aan. Doet denken aan de schaduwen op marmeren beelden. Oma als Goddelijk.

Is dit nog wel een echte foto? Leunt ze niet teveel op de schilderkunst? Ik had de echte eerste versie wel eens willen zien. Onze ogen zien onscherpte die daarna ontkend wordt door de haarfijne penseellijnen van de retouche. Die retouche gaat altijd over essentiele onderdelen: de irissen, al het haar, de oogleden of haar sieraden. Alle dingen waar je het eerst naar kijkt. Later komt die verzachtende indruk. De wolkjes op de achtergrong maken van haar een echte godin. Wie wil er nou niet zo de eeuwigheid in?

In verwachting

Ik stond in de hal van ‘De Lokatie’ en keek naar deze koffer. Ik vroeg me af wat er in zou zitten. Daarna mocht ik ‘m pas openmaken om te kijken of m’n vermoeden juist was.

Een doelmatige en evenwichtige vorm, neutraal kleurgebruik. Ronde hoeken duiden op handig te vervoeren, net zoals de uitnodigende handgreep. Nergens bijzonderheden, deze koffer wil niet opvallen. Ik kan uit m’n herinnering de bekleding voelen (beetje ruw), en er een geur bij bedenken (naaimachine-olie). Het slotje duidt op privébezit en ‑gebruik.

Het doet me denken aan de koffer van een draagbare grammofoon die ik in 1967 kocht van een balletlerares in Breda. Daardoor kon ze haar eigen platen in de les afdraaien. Eigenlijk was het een draaitafel (Garrard 4HF) en een set van twee speakers. Ik heb er vaak ‘Focus’ van Stan Getz op afgedraaid. Nog steeds fantastische muziek. Ik had toen die hoesfoto van Pete Turner met zo’n highlight op het mondstuk van z’n tenorsax zelf wel willen maken.

Maar als dit ook zo’n pick‑up zou zijn hangt hij hier ondersteboven. En zou het gele gedeelte te diep zijn voor normaal bedieningsgemak. Zo’n groene deksel zou dan te plat zijn om die draaitafel voldoende te beschermen; dit is geen Garrard kloon.

Toen dacht ik aan een bandrecorder. Omdat het ook in de audiohoek zit? Maar ruimte om twee spoelen op deze breedte kwijt te raken is er ook niet. Een filmprojector misschien? Blijkbaar associëer ik deze vorm direct met de audioapparatuur uit de zestiger jaren.

Toen ik de kist ronddraaide zag ik nergens audio‑ingangen aan de zijkanten. Dat klopte dus. Nu mocht‑ie open. Het slotje gaf geen probleem, maar deze deksel was wel erg zwaar; het was niet de deksel maar de bodem van een ‘Olympia’ typemachine uit de zeventiger jaren.