franfotoblog

Niets

Soms verlang ik naar het absolute niks in beeld. Geen betekenissen, geen duidingen, geen verwijzingen naar, en geen constructies; echt hélemaal niets. 

Oude mannen die hetzelfde willen blijven zeggen, maar in steeds minder woorden? 

Was het maar zo makkelijk, want je weet meteen dat dit ‘Industriegebied’ is. Zo’n gebied zonder enige uitstraling. Lijkt het. Maar ligt dat ook niet aan de fotograaf? Waarom is er gewacht tot dat rode autootje uit beeld was? Ik heb het met Hans Aarsman wel eens gehad over de vraag of je een saaie straat ook saai moet fotograferen. Want als het echt saai is, kijkt er geen hond. 

Het gaat in de fotografie om duidelijkheid, ook als je iets meer wilt zeggen dan het direct zichtbare. Wat je ziet op zo’n foto, kan ook een symbolische betekenis hebben. Een weg die je ergens anders kan brengen, het gras dat naar ‘Natuur’ verwijst of anonieme gebouwen die voor ‘Handel’ staan. 

En zelfs als je zulke verwijzingen niet gebruikt, of zonder enige betekenis fotografeert, is er nog een term voor: abstracte fotografie. Als ik naar de foto’s van Laslo Moholy Nagy kijk die hij tussen 1937 en 1946 maakte, ben ik af en toe wel blij dat hij met deze onbegrijpelijke beelden eigenlijk ook films aan het testen was op hun kleureigenschappen. 

En bestaat er een parallel met de schilderkunst, als je denkt aan het witte/zwarte vierkant van Malevich of de pissportraits van Andy Warhol? Hebben die een antwoord? 

Ik ben er voorlopig nog niet uit.

Ochtend aan zee

Paul Louka? Chante pour des prunes? (“Cette expression date du XVIe siecle. La prune désignait la chance, un coup, mais égalemant quelque chose sans aucune valeur. Lors des croisades, les perdants ramenaient des prunes, ces fruits délicieux, à leur souverain pour mieux faire passer leur défaite”- linternaute.fr) 

Over een samenhang van 'chanter pour des prunes' en de vondst van deze plaat, was ik me niet bewust. Voor de pruimen zingen? Mmmwah, maar Franse Philips, altijd interessant. Alle 12 nummers zelf geschreven, nog beter. Mooie orkesten erbij; dit was inderdaad een “coup”, en voor die drie euro "quelque chose sans aucune valeur". Je koopt iets waar je niets van weet, maar van alles van vermoedt. Dit moet je onderzoeken. 

Echt doorslaggevend was dat licht op zijn gezicht. Het herfstlicht dat heimelijk het zomerlicht gaat vervangen. Zulke dagen beginnen altijd mistig. Langzaam krijgt de wereld kleur. Het wordt een prachtige dag, de lucht is vol van beloftes. De Amerikaanse uitdrukking ‘Indian Summer’ brengt je ook in de buurt. Voor het laatst doet de zon nog een poging ons te verwarmen. De allerlaatste opleving, niet meer zo krachtig, maar nog steeds kleur gevend aan alles wat het aanraakt. Prachtig. 

Het deed me meteen terugdenken aan een ochtend op zee voor Scheveningen, dat als een fata morgana op het water leek te drijven. Je ziet het, maar je zult het nooit bereiken. Een oase in een woestijn. Een ochtend aan zee.

Graffity

Tussen deze twee foto’s zit 10 jaar. Toch zie ik wel overeenkomsten. Een lesje moraal door hergebruik van andermans foto’s. Opnieuw de waarheid, maar dan anders. 

De linker is oorspronkelijk van Helmut Newton. Ik zag deze vrouw voor het eerst in zijn boek “White Women”, uit 1976. Ze stond ‘s nachts in de Rue Sabriot in Parijs te roken in haar krijtstreep smoking van Yves St. Laurent. Naast haar een naakte vrouw op hakken. Newton was toen erg bezig met de sfeer tussen vrouwen onderling. Acht jaar later verscheen: “Un Monde Sans Hommes”. Allemaal sterke vrouwen, ze konden ook wel zonder die kerels. 

In de Huidenstraat werd verbouwd, de kale schutting wachtte op Laser 3.14, de graffity dichter. Daarna kon iedereen z’n gang gaan. Plots stond daar, in het blauw, een sjabloon van een Diana Arbus foto op. Maar het handgranaatjongetje uit Central Park hield nu ook een dubbele bijl vast. Het symbool voor ‘butch’ lesbiënnes en Zeus verwekte er de bliksem mee, als hij toornig was. Het wapen der rechtvaardigen. 

De samenhang tussen deze twee parodieën zijn de hoofddeksels. Bij Madame Smoking zijn het de konijnenoortjes van Playboybunnies. Het jongetje heeft Mickey Mouse oren. Allemaal onschuld. Alles wat je op je hoofd draagt zegt iets over je status of geestelijk welzijn. Jeroen Bosch schilderde een trechter op je hoofd als hij een vernauwd bewustzijn wilde weergeven. 

Maar Disney- en Bunnyoren hebben hun onschuld verloren. Speelgoed gaat ooit vervelen. Een konijntje en een muis, allemaal aaibaar. Maar nu tegen de draad in. Vandaar die bijl. En Madame heeft een kraai vast, het gaat niet goed aflopen. Blijkbaar wordt het tijd dat we ons eens gaan bezinnen op een of ander naderend einde.