franfotoblog

2 | 7 | 2023
306

May the Force be with You

Lastig om over iets te schrijven dat er niet meer is. Misschien omdat er maar een week tussen deze twee foto’s zit. Of deze geestverschijning nooit heeft plaatsgevonden. En het in de traditie van ‘Starwars’ allemaal maar fantasie en buitenaards hoort te blijven.

Nu Darth Vader verwijderd is, zie je alleen nog het straatnaambord: Asterdwarsweg, Noord. Op Streetview uit october 2022 zie je dat dit bord toen al vlekken had. De ‘D’ was bruin verroest en over de ‘W’ zat ook een vlek die de ‘N’ van ‘Noord’ had aangetast.Toch blijft het ongelooflijk dat de artiest, Street Art Frankey, een koppeling maakte tussen een filmtitel en een nietszeggend zijstraatje in Amsterdam-Noord.

Hoe herken je in ‘Asterdwarsweg’ het woord ‘Sterwars’, om daarna op ‘Starwars’ uit te komen? Ik zou dat misschien met veel herkauwen en voorkennis ergens uit de diepte omhoog hebben gekregen, SA Frankey barst van de ideeën.
Het is eigenlijk niet zijn stijl om straatnamen te veranderen. Het zou een overheid het handvat geven om zijn kunst te verwijderen. En het zou ook een verarming zijn van zijn uitgangspunt, dat de werkelijkheid al vreemd genoeg is als je er je fantasie op los kan laten.

Die ‘A’ zou hier voor onduidelijkheid hebben gezorgd. Om het voor de weggebruiker nog herkenbaar te laten is ze met wat doorzichtige verf bewerkt. Slordig genoeg om het op toeval te laten lijken. Zo is ze er wel en toch weer niet.

Op mijn mailtje met vragen zegt hij ook verbaasd te zijn over dat weghalen en sluit natuurlijk af met de legendarische regel uit deze sage: “May the Force be with Him”.

Misschien heeft hier iemand ingegrepen die de samenkomst van de naargeestige geschiedenis van deze straat en zo’n dark horse als Darth Vader, ongepast vond. Ik denk eerder aan een hebberige fan die hier zeker en vast eerst nog een selfie heeft gemaakt.  

28 | 6 | 2023
305

Zacht verlangen

Het Werkmanspaleis is een geldautomatenhal geworden. Het Koffiehuis van den Volksbond heet voortaan Pizzeria ‘Sotto’. De laatste arbeiders waren gastarbeiders. Misschien is er een link met deze Italiaanse restaurateur, die dit verdwijnen van het arbeidsethos begreep en Vasalis had gelezen. En met name haar ‘Sotto voce’:

Zoveel soorten van verdriet, ik noem ze niet.

Maar een, het afstand doen en scheiden.

En niet het snijden doet zo’n pijn,

Maar het afgesneden zijn.


Nog is het mooi, ’t geraamte van een blad,

Vlinderlicht rustend op de aarde,

Alleen nog maar zijn wezen waard.

Maar tussen de aderen van het lijden

Niets meer om u mee te verblijden:

Mazen van uw afwezigheid,

Bijeengehouden door wat pijn

En groter wordend met de tijd.


Arm en beschaamd zo arm te zijn.


Ozo.

25 | 6 | 2023
304

Kommaneuker

Gewend als we zijn om officiële mededelingen op te volgen, ons netjes te gedragen en daardoor een zorgeloos bestaan te leiden, is iedere verstoring van dit patroon een verademing. Zeker als het met de nodige intelligentie is gedaan.

Dit bord staat aan het begin van de Pomonastraat in Amsterdam-Noord. Hier wordt altijd hard doorgereden. Iedereen wil opeens snel de stad in of uit. De weg is recht en breed en er is niet veel verkeer. Nergens scholen, de huizen liggen niet direct aan de straat, auto’s staan keurig in parkeerhavens en fietsers worden met dunne streepjes aan de kant gehouden. Niets bedreigt de vaart der volkeren.

Vandaar dit bord, maar blijkbaar was het niet dwingend genoeg. Iemand heeft er een komma aan toegevoegd. Er is een nieuwe betekenis ontstaan.

Hier is eerst over nagedacht. Welk materiaal? Een viltstift zou verbleken. Gaffertape is beter. Hoe groot? Van tevoren opmeten. De kromming van het staartje geeft aan dat er thuis, uit het hoofd, wat vrij met het letterbeeld is omgegaan. Dat staartje had iets minder swingend gemogen. Daarna het plakken, anoniem natuurlijk. Ik zie een laddertje om middernacht. De komma moet dichterbij dat ‘matigen’, dan volgt er een adempauze, waardoor het afkeurenswaardige ‘uw snelheid‘ meer nadruk zal krijgen.

Ik stel me altijd voor dat chauffeurs op hun verdere tocht naar de Appelweg zitten opgescheept met dit raadsel.

Natuurlijk nooit weg, maar de kromgebogen hoeken van het bord doen toch denken aan windhozen, of grote vrachtwagens die er maar net door konden terwijl ze vaart maakten. Niks te maren of te matigen.

Machtige armen, het raderwerk en de stilstand waren ooit de drie steekwoorden tijdens de Grote Spoorwegstaking uit 1903. We zijn nog niet veel opgeschoten.

18 | 6 | 2023
303

Rue des Grands Augustins

Als ik in Parijs ben moet ik altijd naar de Rue des Grands Augustins, wat er ook gebeurt. Dat is begonnen in 1968 toen ik het boek ‘Leven met Picasso’ van Françoise Gilot bij me had en in Parijs was. Hier had Picasso een atelier waar hij in 1937 ‘Guernica’ schilderde.

Het was mei, maar de studentenopstand ging aan mij voorbij. Ik zat op de stoep van de Rue du Pont de Lodi tegenover het toegangshek van zijn atelier en las dit boek. Er leek me geen betere methode om zo de geschiedenis van vlakbij mee te beleven. Je las, keek en vergeleek. Ik kon me er van alles bij voorstellen.

Picasso ontmoette Gilot in 1942, hij was 62 en zij 21. Vanaf 1946 had zij hier ook gewoond. Ze kregen twee kinderen, maar in 1953 verbrak zij de verhouding. Dat was uniek, het was altijd Picasso die z’n verhoudingen beëindigde. In 1964 schreef ze er dit opzienbarende boek over.

Het was een handleiding hoe je met genialere kunstenaars om kan gaan. Zelf schilderde ze ook. Hoe je het werk dat iemand maakt eigenlijk los moet zien van de maker. Hoe machismo werkt. En hoe lekker het lezen is over de ontmaskering van een tiran en een genie. Dat het door een vrouw geschreven was die het had ervaren, maakte het alleen maar meer authentiek.

Je ziet er nooit veel mensen. Aan de muur hangt een steen die het maken van de Guernica vermeldt. Je kan door het hek kijken naar de vierde etage, naar die grote zolderramen waar hij werkte. Er zijn hier foto’s gemaakt in 1944 waar hij Lee Miller (in uniform) weer ontvangt als Parijs bevrijd is.

Eén keer stond het hek open en ben ik naar binnen gelopen. Verder als de eerste trede van de trap durfde/wilde ik niet gaan. Gauw nog even een foto van het sierkopje op de ballustrade langs de trap gemaakt.

Zoals ik nooit de Eiffeltoren zal beklimmmen, wil ik ook hier het raadsel intact houden.