Vlinder
Opeens kwam ik dit nietige instrumentje weer tegen. Niet in de winkel te koop. Ooit zelf gemaakt van soepel grijs ijzerdraad en een uitgeknipt stukje zwart papier van een enveloppe waar je lichtgevoelig afdrukpapier in bewaarde.
Kijk nog steeds met enige vertedering naar de vouwtjes die nodig waren om het ijzerdraad door het papier te boren. Of dat krulletje dat moest voorkomen dat het er weer vanaf gleed. Primitief maar doelmatig. Meestal gebruikte ik de afgeronde vlinder, anders een rechtvormige om de hoekjes te bereiken.
Met een vlinder kon je plaatselijk de belichting ‘tegenhouden’. Tijdens de belichtingstijd hield je de vlinder boven plekken die met wat minder licht toe konden, omdat ze anders te donker op de afdruk zouden overkomen. Een beetje fladderen in het licht, vandaar de naam. Door je vlinder hoger of lager in de lichtbaan te houden kon je grotere of kleinere stukjes in de afdruk plaatselijk lichter houden. De tijd die je daar voor gebruikte ging bij mij altijd op gevoel. En als het was mislukt; nieuw vel op je vergrotingsbord.
Soms waren de tegen te houden stukjes op een negatief zo ‘dun’ dat je het uiterste moest doen om die plekken op de afdruk toch nog net wat tekening of dekking te geven. Het mocht ook weer niet te grijs worden. Het bleef gokken. Ik herinner me een doka-assistent die afdrukken tegen de groene lamp van de dokaverlichting drukte om zo’n plek plaatselijk te verwarmen en de ontwikkeling te versnellen. Er moest dan ook nog hard tegen geasemd worden. Zeer indrukwekkend, maar eigenlijk een paardenmiddel.
Bij Neef Louis
Gevonden bij ‘Neef Louis’: 30 mapjes negatieven uit de vijftiger jaren.
In sommige bewaarmapjes heeft iemand van de winkel geschreven: ‘rechte randen', of: "Recht afsnijden!” Sommige afdrukjes hebben nog gegolfde randjes ⟶ dit is een overgangstijdperk. Moderne klanten die geen randjes meer willen hebben die aan schilderijlijsten doen denken: de democratisering van het afdrukmodel.
Het zijn hoofdzakelijk kinderfoto’s. Ze moeten van alles doen, een puur portretje zit er niet bij. Maar levendig vastgelegd, thuis en op vakantie. Opvallend is de hoeveelheid chroom aan deze wandelwagen met treeplank. Parallel lopend aan die in de auto-industrie? Leyland autobus achterin? Het subtiele vind ik de houding van de chauffeur. Dat vooroverbuigen doet denken aan stilstand; alsof de bus bij een halte staat, hij iets aan het lezen is.
Toeval
7 April, 14.36 u. Lantaarn langs de 7 April, 16.52 u. Papaverweg. Mapje
Scheepsbouwweg. negatieven, gevonden bij Neef Louis.
Life imitates Art
Zelden zo’n direct voorbeeld gezien van de bekende uitspraak van Oscar Wilde.
Deze kunstenaar wist wat ze wilde. De affiche is met regelmatige snedes opengereten. Er is geen moeite gedaan om de opstaande snijsels er verder af te trekken. Dit is al schokkend genoeg. Alsof het net gebeurd is. Er loopt een gekerfd kruis over Marina’s neus en onder haar ogen. Misschien de eerste aanzet tot dit ‘Gesamtkunstwerk’? Snijden doe je om tot een kern te komen of echte pijn te voelen, maar het kan ook Marina’s gezichtsuitdrukking zijn die dit opriep. Of haar hele oeuvre.
Aan de achterkant van deze affichehouder hangt dezelfde poster; onbeschadigd. Kennelijk stond de bewerkster hier veiliger, uit het zicht van naderende auto’s terwijl ze bezig was. Het tegemoetkomende verkeer, krijgt de boodschap daarom niet mee. Gelukkig maar, ik zou ook afgeleid zijn, alleen de weinige wandelaars die dit bord op links passeren moeten verder met deze heftige boodschap.
Er zat ook een zilveren sticker op de brede rode linkerbaan geplakt.* Er staat een tekeningetje op van een vampierachtige vrouw met horens, die op de onderlip van een man bijt, die zich volledig aan haar onderwerpt. Er staat “The Devil” onder; en op rechts: “ERICA_INK_PROJ - XXX -Amsterdam 2024 –”. Zij heeft nagels als dolken en kijkt ons aan; we moeten hier getuige van zijn. Het is niet te stoppen. Marina schreeuwt geluidloos; wij staan machteloos.
* In een mailtje van Erica Ink verbaast zij zich ook over de aanwezigheid van een van haar stickers op deze affiche.