franfotoblog

Niks aan

Even dacht ik in dit portret (r.) van Jack de Boer gemaakt door Annaleen Louwes, het volkomen niets gevonden te hebben. Geen poging om het beeld extra interessant te maken, leek het. Tot ik op Google nog een portret van Jack de Boer zag. 

Die linkerfoto, van boekenroute.nl, is met een andere opzet gemaakt dan de foto voor  uitgeverij Van Oorschot. Het licht maakt het verschil. Op links is dat zo neutraal, dat zelfs de structuur in het achtergrondje al expressief overkomt. Alles is hier even belangrijk. 

Het licht van Louwes versterkt ieder onderdeel van het gezicht. De Boer staart niet, hij kijkt. Ogen, neus en mondhoeken krijgen een betekenis. Er is nu verschil tussen de linker en rechterwang. Beide fotografen laten bijna dezelfde hoek van de Boer’s gezicht zien. Bij Louwes zie je nog net het linkeroor (vergroot foto). En door een kleine kanteling zitten zijn ogen op de uiteinden van een elipsachtige lijn, wat een zelfbewustere indruk maakt. 

De softbox zorgt voor twinkeling in z’n ogen. Dat past weer bij die zachte glimlach; deze man voelde zich op z’n gemak. Wij ook. 

Dat is ontstaan door de persoonlijkheid van de fotografe. Er moet even even iets intiems, een moment tussendoor, zijn geweest. Misschien vroeg ze iets over z’n band met Theo Thijssen en bracht dat z’n mondhoeken net genoeg omhoog om de frons boven z’n ogen iets extra’s mee te geven. 

Louwes lijkt voortdurend deze bescheiden expressie te kunnen ontlokken aan haar modellen. Ze moet van nature vast als warm, wijs en vertrouwd overkomen. Of bescheiden met een ijzeren wil. Hoe zou het zijn om door haar gefotografeerd te worden? 

Fotografie Annaleen Louwes

Vandaag

Vrouw in vouw

Voordat ik op de Grafische School zat wist ik niets van drukwerk. Je las de krant en daarna gooide je ‘m weg. Dat een krantenpapierbaan met een bloedgang over allerlei cilinders perfect sluitend vierkleurenwerk af kon leveren, moest je eerst zelf meemaken. Een millimeter verschuiving van de kleuren van een foto, dat ziet iedereen. 

Onze ogen zijn gewend aan zulke perfectie. Op die school kwam ik erachter dat er daarbij ook een hoop verborgen bleef. Om goed drukwerk te leveren maak je gebruik van trucs. 

Dit is er zo een. Uit het kunsttijdschrift ‘Mister Motley’. Door het aan elkaar lijmen van vellen papier in de rug van een tijdschrift, ontstaat een hobbel. De lezer wil het blad plat neerleggen om alles goed te kunnen bekijken. Door die opbolling in de rug is dat onmogelijk. Er vervalt informatie. Een gedeelte zal in de vouw onzichtbaar blijven. 

Bij deze foto van een zalenvrouw in het Pushkin Museum wil je graag haar gezicht zien. Dat geeft een indruk van haar en het Russisch museumbeleid. 

De lithograaf zal van de foto twee opnames naar de drukker sturen die elkaar net overlappen, waardoor het wegvallen van beeld op die plek wordt opgeheven: het zgn. ‘Freeswit’. Bijna weer een twee-eenheid. 

Druk je de rug goed plat dan blijkt deze vrouw eigenlijk een tweekoppig monster. Of iemand die uit zichzelf treedt door de aanwezigheid van zoveel schoonheid. Tweeling in één jurk kan ook. Ik herinner me Russische bewaaksters en hun ogen in mijn rug. 

Ik lees net bij K. Schippers: “Dit zit in de vouw van een ogenblik, dat wat altijd weer gebeurt zonder dat het in de herinnering wordt opgeslagen.”

[ met dank aan Drukkerij Raddraaier ] 

Fotografie Andy Freeberg

Het Proces

De eerste popgroep waar ik mee mocht werken was Josef K. Dat kon pas toen ik bij een tijdschrift zat. Tot dan toe had ik alleen maar concertfoto’s kunnen maken. Ik was te afhankelijk van anderen, en alles blijft toch wat voorspelbaar. Hup, naar buiten. 

Ze zaten in de ontbijtzaal van hotel Wiechmann, het hotel voor beginnende popgroepen. Over het concert in de Melkweg de avond ervoor, was men niet zo tevreden. Slecht geluid en een zaal vol hippies. In 1981 de aartsvijanden. 

Als locatie stelde ik de voormalige gevangenis bij het Weteringplantsoen voor. Om de claustrofobische sfeer. Prima. Paul Haig en Malcolm Ross vielen meteen op. Zij schreven het materiaal. Haig zag er uit als een Amerikaanse jongen met bebopkapsel. Hij moest vooraan staan. 

De foto’s zijn, zonder dat ik het wist, ook gebruikt in ‘Sounds’ en op de binnenhoes van hun enige LP. Deze inloopstrook is later m’n favoriet geworden. 

Eigenlijk druk ik altijd de eerste twee negatieven als één beeld af. Van beiden een deel. Het witte gedeelte, links, is zwart op het negatief. Dat raakte belicht als je de film in de camera legde. Daarna klapte je de achterwand dicht en maakte zoals altijd twee opnames, waardoor je zeker wist dat er onbelichte film achter het opnamevenster zat. 

Op het tweede negatief zie je ook het wegbelichte deel wat op het eerste staat. Eigenlijk maakte ik twee keer dezelfde foto. Toevallig zijn de emoties en houdingen van de drie bandleden in dat eerste stukje film van toepassing op het tweede negatief. Hoe geschokt ze zijn door wat ze door die poort zien: Ross voor het vuurpeleton. 

Achteraf zat alles al in die eerste twee seconden.