franfotoblog

13 | 10 | 2020
38

Radio1 NPO Kunststof 12/10/2020

Jellie Brouwer: “We zijn vandaag niet te zien via de webcam op uitdrukkelijk verzoek van onze gast Willem Diepraam” 

– “Een van de redenen dat ik dit interview en die interviews in de krant eigenlijk wilde geven was dat ik niet meer dacht, waarom zou ik het doen, want dat heb ik 35 jaar gedaan … ik dacht nu waarom niet – da’s een verschil, maar ik had ook ontzettende zin om uit te leggen waarom ik 35 jaar geen interviews heb gegeven [ waarom je 35 jaar gezwegen hebt ]  ja, nou ja  [ nou ja, eh ]  dan, eh  [ da’s weer wat anders - je hebt geen interviews gegeven ],  ik loop het risico dat ik natuurlijk als een variant op Philip Roth, die zegt na het eerste interview ben je de rest, ben je alle interviews bezig om het eerste interview te corrigeren, ik loop het risico dat ik nu natuurlijk een fotograaf ben die zich laat interviewen waarom die niet geinterviewd wilde worden  [ en toch is dat het belang dat je er bij hebt, wat je echt belangrijk vindt, je zei het net zelf voordat we het gesprek begonnen, dat het geen olifant in de kamer moest zijn, waar ik je heel dankbaar voor ben eh… en dat het zelfs de reden is waarom je dit eh ]  en bijkomende redenen  [ maar leg dat eens uit, want jij hebt 35 jaar lang geen interviews willen geven, wat wilde je daar nu precies over kwijt ]  nou eh.. het is ook een beetje een reden om uit te leggen aan al die journalisten, waarom ik het niet wilde en waarom er niks mis is met de gemiddelde Nederlandse journalist, kijk toen dat gebeurde en vijf jaar daarna, die periode  heb ik het echt heel zwaar gehad, was ik nog net een beroemde fotograaf eh, ik was ooit heel beroemd in Amsterdam  [ Willem Diepraam van Vrij Nederland ],  eh, [ de Groene Amsterdammer ],  dus ik was nog steeds een beroemde fotograaf, ik had dat ongeluk meegemaakt, ik stond rechtop, daar begreep niemand wat van en daar wilde veel mensen alles van weten, en daar kon ik niet over praten en ik wilde er niet over praten, en verder was ik sowieso niet zo gelukkig meer met interviews vanaf het begin jaren 80 omdat eh, ik misschien op dat moment me realiseerde dat ik minder te zeggen had dan begin jaren 70, maar ook eh, dat het er eigenlijk nooit goed stond en dat had te maken met het feit dat ik een pietje precies ben, als ik praat wil ik ontzettend graag dat het uit de haag van mijn tanden komt en dan vind ik het ontzettend vervelend als iemand in zijn opschrijfboekje er een leuker verhaal van maakt …” 

Willem Diepraam, 50 jaar fotografie  Rijksmuseum 9/10/2020 - 10/01/2021

10 | 10 | 2020
37

Niks aan

Even dacht ik in dit portret (r.) van Jack de Boer gemaakt door Annaleen Louwes, het volkomen niets gevonden te hebben. Geen poging om het beeld extra interessant te maken, leek het. Tot ik op Google nog een portret van Jack de Boer zag. 

Die linkerfoto, van boekenroute.nl, is met een andere opzet gemaakt dan de foto voor  uitgeverij Van Oorschot. Het licht maakt het verschil. Op links is dat zo neutraal, dat zelfs de structuur in het achtergrondje al expressief overkomt. Alles is hier even belangrijk. 

Het licht van Louwes versterkt ieder onderdeel van het gezicht. De Boer staart niet, hij kijkt. Ogen, neus en mondhoeken krijgen een betekenis. Er is nu verschil tussen de linker en rechterwang. Beide fotografen laten bijna dezelfde hoek van de Boer’s gezicht zien. Bij Louwes zie je nog net het linkeroor (vergroot foto). En door een kleine kanteling zitten zijn ogen op de uiteinden van een elipsachtige lijn, wat een zelfbewustere indruk maakt. 

De softbox zorgt voor twinkeling in z’n ogen. Dat past weer bij die zachte glimlach; deze man voelde zich op z’n gemak. Wij ook. 

Dat is ontstaan door de persoonlijkheid van de fotografe. Er moet even even iets intiems, een moment tussendoor, zijn geweest. Misschien vroeg ze iets over z’n band met Theo Thijssen en bracht dat z’n mondhoeken net genoeg omhoog om de frons boven z’n ogen iets extra’s mee te geven. 

Louwes lijkt voortdurend deze bescheiden expressie te kunnen ontlokken aan haar modellen. Ze moet van nature vast als warm, wijs en vertrouwd overkomen. Of bescheiden met een ijzeren wil. Hoe zou het zijn om door haar gefotografeerd te worden? 

Fotografie Annaleen Louwes
4 | 10 | 2020
35

Vrouw in vouw

Voordat ik op de Grafische School zat wist ik niets van drukwerk. Je las de krant en daarna gooide je ‘m weg. Dat een krantenpapierbaan met een bloedgang over allerlei cilinders perfect sluitend vierkleurenwerk af kon leveren, moest je eerst zelf meemaken. Een millimeter verschuiving van de kleuren van een foto, dat ziet iedereen. 

Onze ogen zijn gewend aan zulke perfectie. Op die school kwam ik erachter dat er daarbij ook een hoop verborgen bleef. Om goed drukwerk te leveren maak je gebruik van trucs. 

Dit is er zo een. Uit het kunsttijdschrift ‘Mister Motley’. Door het aan elkaar lijmen van vellen papier in de rug van een tijdschrift, ontstaat een hobbel. De lezer wil het blad plat neerleggen om alles goed te kunnen bekijken. Door die opbolling in de rug is dat onmogelijk. Er vervalt informatie. Een gedeelte zal in de vouw onzichtbaar blijven. 

Bij deze foto van een zalenvrouw in het Pushkin Museum wil je graag haar gezicht zien. Dat geeft een indruk van haar en het Russisch museumbeleid. 

De lithograaf zal van de foto twee opnames naar de drukker sturen die elkaar net overlappen, waardoor het wegvallen van beeld op die plek wordt opgeheven: het zgn. ‘Freeswit’. Bijna weer een twee-eenheid. 

Druk je de rug goed plat dan blijkt deze vrouw eigenlijk een tweekoppig monster. Of iemand die uit zichzelf treedt door de aanwezigheid van zoveel schoonheid. Tweeling in één jurk kan ook. Ik herinner me Russische bewaaksters en hun ogen in mijn rug. 

Ik lees net bij K. Schippers: “Dit zit in de vouw van een ogenblik, dat wat altijd weer gebeurt zonder dat het in de herinnering wordt opgeslagen.”


[ met dank aan Drukkerij Raddraaier ] 

Fotografie Andy Freeberg