Un kloen
Als titel leek me hier de Franse uitspraak voor ‘clown’ wel passend. Claude François spreekt het zo uit in zijn vertaling van “Everybody loves a Clown”, “Tout le Monde rit d’un Clown”. Het klinkt in mijn oren exotisch en komt in de buurt van ‘kluns’, of ‘klungelig’.
Er zijn acteurs die altijd dicht bij zichzelf blijven. Als je Robert de Niro eenmaal hebt gezien, weet je genoeg. Al Pacino kruipt vaak in de huid van het personage zelf, om het publiek een directer en realistischer beeld te geven. Ik geloof ze beiden.
Deze acteur draagt een fez. Een vreemdeling of iemand die zich zo voordoet? Moet je zo iemand serieus nemen? Tommy Cooper had er zijn handelsmerk van gemaakt. Het maakte hem exotisch. Iets dat verwees naar onbekende magische krachten uit het Oosten. De combinatie van een Engels aardappelhoofd en een Egyptisch hoofddeksel met rondvliegend kwastje, maakte dat je even niet oplette. Het publiek afleiden is een grote kracht bij het goochelen. Vingervlugheid en het onverklaarbare komen daarna.
Vincent van den Berg probeert hier op een wankel tafeltje te gaan staan dat al wiebelend op een ander staat. Gaat dat lukken? Het uitdagen van het noodlot door een komische, jeugdige waaghals. Theater is de vormgeving van de lach tot de traan. Hier vertaald in het moedwillig uitproberen hoe ver je kan komen, voordat je valt. De magie van de koppigheid en de schoonheid van het vallen en falen. IL Teatro Molto Bello.
Emma toen 2
“… Ze vlogen de huizen binnen en wij kregen den aanvoerder boven met 2 vrienden. Even later werd een witneuzig Jantje in de auto gepoot, gevolgd door een oervroolijken vriend, die veel plezier had in het geval. Waar ze allemaal zoo gauw alles gelaten hadden is natuurlijk een raadsel. Eén vlag was niet in veiligheid gebracht en werd, o schande, in de auto neergelegd. Dat werd weer den menschen te machtig! “Hoera voor onze driekleur” riep er een. Weer pistolen en geweren!!
Toen ze een man beetpakten, zei een ander: “ik was het!” en hij straalde van trots dat hij mee mocht in de moffenbak!! Eindelijk was onze politie gearriveerd. Die hield zich absoluut afzijdig. Rust keerde weer, tot weer een N.S.B.er een bloem afrukte. Maar hij ging op de bon en moest mee, wat een prestatie!!
Toen onze Jantjes vertrokken, werden ze ergens binnengehaald en befuifd!! Zoo is de heele stad geweest. Nu pas voel je, wat het zeggen wil, Nederlander te zijn. De N.S.B. zal hier nooit slagen.
's Avonds zijn we gaan kijken bij Emma. Vol bloemen stond ze. Boven op haar troon en leuning, één bonte bloemenzee. Machtig mooi, rustige politiebewaking en een prima stemming. Maar o wee, 3 straten verder bij het N.S.B.huis! Valscherikken en lafaards, vielen alleen fietsers aan, liefst dames, en randselden met gummiestokken tot bloedens toe! Altijd 10 tegen een. Maar sommigen werden afgemaakt door de menigte! Op verschillende punten moest zelfs geschoten worden!
A.N.P. Een rustig stemmige en waardige viering! Zoo worden we rijp voor de Engelschen. Maandag1 Juli: De rust is weergekeerd. Zondagochtend haalde de Amsterdamse politie zelf de bloemen weg, die ‘s nachts door Jordaners waren bewaakt.”
Ongedateerde brief in mijn moeders correspondentiemap
Emma toen 1
“We hebben gisteren zoo ontzettend leuk Prins Bernhards’ verjaardag gevierd, dat je persé verslag moet hebben. De krant zal wel niets daaromtrent bevatten!! Zonder censuur?
Het begon rustig. Hoe langer hoe meer witte anjers of oranje. Wat spontaan hè? Hier een daar ’n vlag. ‘s Middags begon de N.S.B. te dansen. Bloemen, op het Paleis neergelegd, werden weggehaald. Spoedig nieuwe natuurlijk, weer weg! Dat gaf knokken. N.S.B. dreigde vernietigd te worden, toen de Duitsche soldaten!! zich niet meer konden houden en hielpen. Dat werd den matrozen te machtig en een bijna complete veldslag volgde! Met zo’n vonk begonnen, was het vuur van de Jantjes weldra een reuze fikkie. Ze werden dol enthousiast en iedereen mee.
Op andere plaatsen kon de N.S.B. zich ook niet beheerschen en begonnen met dames vooral, bloemen af te rukken. Echte laffers, zonder zelfbeheersching! Overal relletjes! Bloemen bij het Emma monument, werden telkens weer weggehaald en neergelegd. Maar het gevolg was, dat alle Amsterdammers, die eerst zo fel afgaven op ons Oranjehuis, een run deden op de bloemenkooplieden en iedereen met oranje of/en met bloemen liep. Wie boos was, werd als N.S.B. beschouwd en niet vertrouwd.
Na tafel hoorden we plotsklaps geweldig luid en plechtig het Wilhelmus zingen, en daar kwamen de Jantjes aan! Ze kregen vlak bij ons vlaggen en overal werden ze met bloemen besmeten. Een zalige, dolle stemming! Ze waren net op onze hoek toen plotseling een auto… moffenpolitie aan kwam rijden, geweren richtten en de hele bende vloog uit elkaar, zeker een 500 man, met soldaten en Jantjes en publiek!!”
Foto Charles Breijer / nfa, coll. Nederlands fotomuseum, 29 juni 1940
Air
Hoort die zilvertape nou bij die oorspronkelijke letter en waarom is die niet wit gespoten? Het maakt wel een deftige indruk. Zoals de slobkousen van m’n grootvader. Een soort vilten sokken, zonder zool, die je over je schoenen droeg tegen het vuil en de regen. Populair in het begin van de 19e eeuw. Ik vond dat hij dan wel erg deftig deed. Witte waren het chiquest, Dagobert Duck droeg ze.
De omlijning maakt deze letter ook dikker. Daardoor wordt het een voorname letter. Welke status heeft een letter eigenlijk? Bij deze R denk ik meteen aan revolutie. Als de ondergrond blauw was gekleurd had ik dat niet gehad. Dan zou het meer als ‘Royal’ aanvoelen. En zou je kunnen horen hoe hij door een bekakte uitspraak de schijn van voornaamheid zou krijgen en vleugels kreeg; een R met een air.
Mooie beschadigingen, dit bord heeft een geschiedenis. Verfresten en roestige gaten uit andere tijden. Een invalide met eergevoel. De kromming van de tape in de buitenbocht is regelmatiger dan in de binnenste. Kerfjes in de rand zorgen dat de tape kan buigen, maar de binnenbocht is daar net te krap voor. Een ander ongemak is de incongruentie van beide benen. De stok staat scheef ten opzichte van het schuine been. De versmalling van het bovenste deel van de stok zorgt daarvoor en de scheve overgang naar het been maakt het erger.
Alle hooggehouden deftigheid ten spijt, deze letter is op de vlucht gefotografeerd. Ik kan hem nergens meer terug vinden in m’n bestanden, weet niet wanneer ik ‘m tegenkwam of waar dat was. Het is vast de R van Remember.