Fran Fotoblog

30 | 3 | 2022

179

Tekening naar foto

Voor het boek “Een hele kunst - Nederlandse kunstenaars en hun werk in vijftig voorleesverhalen” (Van Holkema & Warendorf), heeft Alex de Wolf passende tekeningen gemaakt. Je kunt zien hoe al die verschillende kunstenaars hebben gewerkt. Iedereen is bezig iets te maken of loopt er zelf in rond.

Er zijn ook twee beroepsfotografen in opgenomen. Voor kinderen vanaf zes jaar wordt uitgelegd hoe Rineke Dijkstra haar strandportretten in Polen maakte. Bij Van der Elsken worden een fotowinkelier uit Wormerveer als grote inspirator opgevoerd, dokatechnieken uitgelegd en hoe belangrijk het was om echte boeken te maken van zijn werk.

Om zijn ‘gewone mensenfotografie’ te laten zien staat er een tekening naast het verhaaltje. Drie meisjes steken een straat over, zoals Van der Elsken dat ooit zou hebben gezien. De Wolf heeft z’n best gedaan zo dicht mogelijk bij dat moment te blijven, wat een perfecte indruk van de originele Volkswagen die daar stond oplevert, maar waardoor hij toch in de moeilijkheden komt.

Op de oorspronkelijke foto kijken ze ons en de fotograaf aan, Ed blijft buiten beeld. Op de tekening kijken de drie ook naar een fotograaf, maar niet naar ons. De formule van dit boek, ‘kunstenaar aan het werk’ had voorrang. We zien wat Van der Elsken ook zag en toch weer niet.

Ik probeer me voor te stellen hoe deze foto er dan zou hebben uitgezien. De blondine had dan wel in de lens gekeken, maar de grote aantrekkingskracht voor Van der Elsken: de minirokjes, de gestrekte benen in deze open slagorde en de privé lachjes, waren achter haar rug weggevallen. Zo’n foto zou Van der Elsken niet gemaakt hebben.

27 | 3 | 2022

178

Enfin le Printemps

Aanmaak: 17 april 2017 om 19:57 | Bewerking: 19 april 2017 om 11:47

24 | 3 | 2022

177

Het kleine kastje

Ieder eufemisme om maar meer boeken te hebben is natuurlijk geldig. Helaas doen sommige boeken in een kast zich dikker voor dan ze in werkelijkheid zijn. En hebben de kleintjes het voor het nakijken. Daar heb ik een aparte hoek voor.

Ze kunnen een handzaam formaat hebben, een aanvulling zijn op, een klein onderwerp behandelen, een beperkte oplage hebben of echt ontworpen om klein over te komen. Waarom heeft ‘JAZZ' van Ed van der Elsken dat kleine formaat? Had de uitgever geen hoge verwachtingen van de oplage (maar waarom dan ook nog een Duitse editie?), of vond van der Elsken de concertfotografie maar een klein onderdeel van zijn oeuvre?

Het lijkt ook wel of deze boeken harder hun best moeten doen om geloofwaardig over te komen. In de vormgeving is iedere onzekerheid sneller zichtbaar en is de volgorde per pagina aan een strakker regime onderhevig. Bij grote boeken blijft er toch altijd een zekere schroom bij het bekijken, waarvan sommige ontwerpers graag gebruik maken.

Ik koester de uitgaves van Willem van Zoetendaal of die van Erik Kessels. Het gevoel dat hun boekjes alleen voor kleine kring bestemd zijn, buiten ze intelligent uit. Paul Kooiker’s blote dames zijn er alleen voor mij. Ik ben erg verguld van Saul Leiter’s ‘Profile’ (Thames and Hudson), waar het kleine formaat het gevoel van intimiteit zoals in al zijn foto’s, perfect versterkt. Een handzaam boekje over Cartier Bresson van dezelfde uitgever, geeft niet alleen een beknopt en gevarieerd beeld van hem, maar is ook prachtig vormgegeven. Duane Michals: “A Visit with Margritte” en “Hommage to Cavafy”, “Records” van Ed Rusha en “Le Voyage Mexican” van Bernard Plossu (Contrejour) dienden zich onmiddellijk aan als klassiekers, die ik niet kon laten liggen. En ik kijk altijd met plezier naar de reeks kleine uitgaven van het Maria Austria Instituut, vormgegeven door Henrik Barends die nog steeds boeit. Wordt vervolgd.

19 | 3 | 2022

176

Beat the Beatles

Er klopte iets niet met de hoesfoto van ‘The Beatles Beat’ Alles zag er strak en verzorgd uit. Dat zag je aan de belettering en hoe precies The Beatles zich hadden opgesteld voor de oorspronkelijke foto. Dat moet even passen en meten zijn geweest, wie zit bij wie op schoot. En toch…

De hoes is voor Beatlevormgeving bijzonder. Nergens vind je zo’n grote rol voor letters. Het lijkt wel of de groep zich voor zo’n wand heeft opgesteld waar sportmensen direct na een wedstrijd commentaar staan te geven. Motto: “You say Goodbye, I say Hello”?

De foto komt uit de begintijd, Ringo wijst naar z’n ringen, toen een belangrijk selling point. Dat dicht op elkaar leunen moest het idee ‘popgroep’ ondersteunen. Eén samenballing van energie, een hechte unit. Je kunt er zelfs de aanzet tot het getal '4' in zien. Ze werden ook wel ‘The Foursome' genoemd.

Op het eerste gezicht lijkt het of George Harrison beide handen laat zien, tot je in de uiterste rechterbenedenhoek nog een verdonkeremaand handje tegenkomt. Te laag om van Lennon te zijn. Harrison heeft de rechterhand van Lennon even te leen gekregen.

Ik heb meer moeite met de ogen en wenkbrauwen van de middelste twee, Paul en George. Bij beiden zit hun rechterwenkbrauw altijd iets hoger dan de linker. Die zitten hier spiegelverkeerd. Was dit omdat The Beatles toen nog niet zo bekend waren? Deze Odeon uitgave is uit 1964. Toen ik de hoesfoto spiegelde en het origineel zag, viel me ook nog iets anders op; de dynamiek in de plaatsing op de hoes was weg. Studio Robert Pütz vond het ontwerp belangrijker dan de waarheid.