franfotoblog

27 | 12 | 2023
354

Wat bleef

Wat ongeneerde reclame voor deze ‘Avanti’ uitgave, een bundeling van Wim Noordhoek’s onvolprezen stukjes die hij tussen 2006 en 2021 voor ‘Avondlog’ schreef.

De foto op de cover is van Yolande Nusselder. Het blauwe licht als het begin van de nacht of het eerste licht in de ochtend, net voordat de zon opkomt. Tijd om te reflecteren, na te denken of het op schrift stellen van je gedachtes van de afgelopen dag. Van de 151 stukjes zijn er maar zes die voor twaalf uur ‘s middags zijn geschreven.

Hoe je jeugdherinneringen verwoordt zonder sentiment, je jouw liefde voor literatuur niet opdringerig overbrengt en je je over van alles en nog wat kan blijven verbazen.

In een voor mij weergaloze stijl, waarin zinnen met net iets te grote gedachtesprongetjes elkaar toch kunnen opvolgen, worden verhaaltjes tot leven gebracht alsof we zelf in z’n hoofd zitten. Anekdotes uit zijn radioverleden, wat hem persoonlijk bezighoudt en belevenisen uit zijn grote vriendenkring. Hoe het haar van Johnny van Doorn vlam vatte, of hoe zijn vriendje Herman plat Eerbeeks sprak. Met Wim de Bie de Haagse bunkers in. Of zijn voorliefde voor machines, zoals de tandradbaan, de auto, de tram of de fonteinen van Versailles van Rudy Kousbroek.

Ik kijk ook altijd met bewondering naar zijn keuze van illustraties. Alsof hij al die foto's zelf gemaakt heeft. Misschien gewoon van het internet, maar dan nog, met precisie gekozen. Bij ieder blog staat de datum, jaartal en het tijdstip. Alles is belangrijk en toch luchtig. Als je dit niet wilt lezen, eigen schuld. Maar dit is Wat Bleef.


Uitgeverij Avanti. Contact: yolnus@xs4all.nl

24 | 12 | 2023
353

Illusies

Het valt niet mee om zomaar een ongefilterde glimp van het paradijs op te vangen. Bij IKEA komen ze aardig in de buurt. Langs een zorgvuldig uitgestippelde route zijn kleine woonsituaties nagebootst. Je mag overal aanzitten, het is alsof je hier kind aan huis bent.

Omdat dit warenhuis in een gesloten doos is gehuisvest, moet overal kunstmatig licht worden gebruikt. Ze doen het gespreid, in kleine concentraties. Op iedere plek een huiselijk gevoel. Dat je hier zelf zo zou kunnen wonen, wordt versterkt door overal boeken, handdoeken en kussens te laten slingeren alsof de echte bewoner net even boodschappen is gaan doen. Mijn neiging om even een paar van deze boeken te ‘lenen’, wordt verhinderd doordat ze natuurlijk in het Zweeds zijn.

Naast iedere toegang tot een interieur staat de oppervlakte aangegeven. Bij voorkeur rond de twintig vierkante meter. De 1 persoons-ruimte hier combineert “werk en passie’’, een keuken en een wijnhoekje, in de ‘Alberdingk Thijmstraat’.

Het lijkt alsof je op de derde etage van een grachtenpand bent. Vreemd, om zo’n pronkkamer aan de gracht als keuken te gebruiken. De balans tussen de intensiteit van het licht binnen en buiten is uit balans. Bovendien hebben de inrichters het onmogelijk gemaakt om je ogen er op scherp te stellen door een onscherpe afbeelding achter de ramen te plakken. Prachtig licht en op een acceptabele afstand ingesteld, maar toch een denkfout. Ik kan m’n ogen niet instellen als diafragma's.

Het wereldbeeld is niet scherp tot een bepaalde grens. Als ik zo zachtjes gedwongen wordt me alleen op de koopwaar te concentreren, is dat begrijpelijk. Maar het botst met de vrijheid die je eerder in de winkel ondervond.

20 | 12 | 2023
352

Jim van der Woude 1948 - 2023

Dit is 1979. Jim opent “Zie de Mannen Vallen”, van Hauser Orkater in Shaffy. Hij komt van rechts het toneel op en sleurt twee grote gewichten met zich mee. Iedere pols trekt kilo’s lood over de grond. Hij struikelt af en toe, maar probeert al slepend voortgang te maken met dit zwaar en nutteloos werk waar geen einde aan kan komen.

Totdat hij tegen een witte lijn opbotst. Het blijkt een elastiek te zijn dat over de hele toneelvloer is gespannen en die iedere doorgang belemmert. Geluidsman Dicky Schuttel heeft er contactmicrofoons aan vastgemaakt zodat iedere aanraking door de zaal knalt. Na wat voorzichtige verkenningen waarbij het elastiek langs zijn oogleden schuurt of zijn neus platdrukt, wil hij zich bevrijden van deze kwelling, maar door het wegdraaien met zijn hoofd raakt hij verstrikt in het koord. Krampachtig probeert hij zich los te wrikken totdat hij zichzelf bijna wurgt.

Zie: “Zie de mannen vallen”, op YouTube. Tussen 00’.30” - 04’.51” zit de elastiekscene, en op 41’.27” - 47’.05”, zijn “magische vierkante ramen” act.

Ik heb de tragiek en de waaghalzerij van een mimespeler/acrobaat nog nooit zo sterk beleefd als in deze twee nummers. Wanneer wordt ‘pijnlijk’ komisch? En hoeveel komedie laat de acteur nog toe? Bij Jim bleef er altijd iets van tragiek hangen. Schrijnend, zoals het leven zelf.

Foto's Fran van der Hoeven
17 | 12 | 2023
351

Blauw Blauw

Een peperbus in blauw, ik hoorde het naderen van een tram en wilde die erbij  betrekken. Wat zou dat gaan opleveren? Hoe snel rijdt-ie en hoeveel blauw zal er blijven hangen? Komen die twee voorbijgangers dan nog net op tijd achter die zuil vandaan?

De tram kwam de bocht om. Ik had het net met Reinier Gerritsen gehad over zijn foto’s voor het boek “Wall Street Stop”. Het ging over de deuren van de metrotreinen in New York. Die deden me denken aan sluitergordijnen. Dat wilde ik hier ook.

Die tram moest het beeld half afsluiten. Het was laat in de middag, nog genoeg licht om buiten wat te zien, in de tram was het licht al aan. Er zou een streep van licht langs de zuil glijden. Ik maakte drie opnames, kop, midden en staart van de wagen. De camera stond op 1/8, diafragma F5, 6, net genoeg om ‘m doorzichtig te maken en nog wat scherptediepte over te houden.

Over de voorbijgangers was een vage witte schim blijven hangen in de vorm van de achterkant van de tram. De remlichten gaven extra vaart aan de beweging. Pas later herinnerde ik me de betovering van een foto van Bert Nienhuis uit 1981.

Een rij mannen, ‘s ochtends vroeg in het halfduister, op de Raamgracht, wachtend op het verlengen van hun verblijfsvergunning. Bert had gebruik gemaakt van een voorbijrijdende tram om het binnenlicht als een felwitte lichtwand achter ze op te trekken. Zo werden het silhouetten, anders waren het schimmen gebleven. Nu net iets meer mensen.