franfotoblog

Emmy Hennings 1885-1948

Die prangende blik. Drukkend, klemmend, benauwend en kwellend, volgens van Dale. En er is die noodzakelijkheid, ik heb wat te vertellen en het moet er nu uit.

Ik weet niet wanneer de linkerfoto gemaakt is, maar haar blik boort zich tot de dag van vandaag door. Zou deze manier van uitdrukken in de portretfotografie een breuklijn zijn met de gezichtsuitdrukkingen die daarvoor gebruikelijk waren? Met andere woorden een manier van fotograferen die meer persoonlijkheid, en dus unieks, liet zien?

De expressionistische belichting suggereert drama. Haar ogen doen denken aan die van ‘Oskarchen’ uit Der Blechtrommel. Het twintigerjaren kapsel, de ‘Bubikopf’, stond voor de onafhankelijkheid van vrouwen. De Amerikaanse filmster Louise Brooks had hetzelfde kapsel en als Lotte Jacobi Lotte Lenya fotografeert in 1930, komt er ook nog een sigarettenpijpje in beeld. Emmy’s kraagje detoneert, komt uit een eerder tijdperk. Een vrouw in overgang. Ze dichtte en trad daarmee op en begon met Hugo Ball (haar tweede echtgenoot) het dadaïstische Cabaret Voltaire in Zürich in 1916. Ik wil meer van deze vrouw weten. 

Reflecties op reflectie

Eventjes gapen, de dag is nog vroeg. En de coupe nog leeg en koud. Ik zit op perronhoogte, uitzicht op het Stationsplein en verder weg, de Engel van Amsterdam aan het Singel. Het eerste zonlicht blinkt op haar gouden vleugels.

Een perronmedewerker loopt weg van de klaarstaande trein naar Zandvoort en kijkt nog even om. De binnenverlichting reflecteert op het raam en verbindt hem met een reiziger die net voorbij loopt. Net wat ik nodig heb, een plaatsvervanger, die reiziger ben ik.

Maar het echte licht in deze duisternis komt van de reflectie op de gevel van het Ibishotel. Het glas is veranderd in een stalen plaat van goud.

Fashion in Kyoto 1

Gevonden, in de straatboekenkast op de Planciusstraat, een Taschen bijbel (736 pag.) uit 2002, over “Fashion, The Collection of the Kyoto Costume Institute”.

Het boek is een catalogus, heeft 500 foto’s en begint met: “Corset c.1580 – 1600 French”. De laatste foto komt uit 1999: “A - POC QUEEN” van Issey Miyake. Er werkten acht fotografen aan dit boek, allemaal Japanners natuurlijk. Echte lichtkunstenaars.

Links: “Anonymus Hat 1900’s”, rechts Vivienne Westwood’s, “Jacket, Bodice, Short Pants, Pants and Garters Autumn/Winter 1997”. Veel aandacht voor details als stoffen, borduursels, lingerie en andere accessoires.

Alles is te zien op paspoppen, voor iedere periode aangepast. Ook de drapering van de kleding heeft die perfectie met bijpassend licht, waardoor de stofuitdrukking optimaal is. Je kunt meteen zien hoe de kraag van Vivienne Westwood’s jasje om je nek zou aanvoelen; gladjes, open, opstandig en vorstelijk. Het koude zachte licht is hier ideaal voor de plooien, maar is gericht op de voorkant van haar creatie, de zijstukken moeten in de schaduw blijven en toch niet dichtlopen.

Die variatie in lichtspreiding zag ik voor het eerst bij Irving Penn in zijn eerste boek over Issey Myake uit 1988. Oorspronkelijk kwam deze techniek uit de filmsterrenfotografie van de dertiger jaren (George Hurrell!), maar nu met modernere spots en wat grilliger. Op de ‘onaffe’ kleding van Miyake versterken schaduwen de monumentaliteit van zijn ontwerpen. Ook in Penn’s portretten uit die tijd zit die theatrale verlichting.

Bij zo’n negentiende eeuwse hoed met die imposante struisvogelveer laten ze het licht van boven prachtig verlopen, waardoor de wolligheid geaccentueerd word. De slagschaduw die daardoor ontstaat versterkt de silhouetvorming van het hoofd en laat tegelijk de verfijnde details op de jurk net genoeg uitkomen. Had ik dit maar mogen maken.

Wat een perfectie, ik krijg er geen genoeg van.