franfotoblog

In de bosjes

De vorige blog deed meteen denken aan de serie "Kōen" van Kohei Yoshiyuki uit 1979. Met een infrarode film en een speciale filter op z’n flitser maakte hij ‘s nachts foto’s van vrijende paartjes in het Shinjuku en Yoyogipark. Weer zo’n gluurder.

Maar hier zie je wel wat, al is het nog zo miniem. De duisternis, de flits, de korreligheid en de houdingen geven je meteen het gevoel dat je naar iets verbodens kijkt. Om dat te versterken heeft Kohei er soms ook toeschouwers bij betrokken. Mannen in wit oplichtende kostuums in het struweel die naar iets in de bosjes staren. Net als wij.

David Hemmings raakte verstrikt in een steeds groter raadsel, bij Kohei lijken we wat dichter bij de waarheid te komen, maar in feite zijn het nog maar snippers. Voor beiden is de plek, het park, erg belangrijk. In het bos kan van alles, aan het strand of langs een autoweg had andere associaties opgeleverd. Van het scheppingsverhaal tot allerlei sprookjes en crimi’s, in het bos gebeurt het.

Het ongemak in het kijken naar iets dat anderen het liefst verborgen willen houden, is iets waarbij iedere kijker zelf een beslissing moet nemen. Omdat ik nergens gezichten zie en het dus nooit persoonlijk wordt, maakt dat ik me voorhou naar normaal menselijk gedrag te kijken ook al had dat misschien in wat comfortabele omstandigheden gekund dan in de bosjes.

Blow Up

Eindelijk een boek* gevonden dat het mysterie van de film ‘Blow Up’ van Antonioni uit 1966, wat duidelijker maakt. Niet helemaal, maar het is een begin. Op pagina 114 bestudeert een fotograaf, Thomas (David Hemmings), een abstract schilderij, op de pagina ernaast bekijkt hij een grofkorrelige afdruk.

Door deze twee foto’s naast elkaar te zetten komt de verbeelding van iets ongrijpbaars wat dichterbij. Er is een verband gelegd tussen een gespetterde abstracte voorstelling en een realistische afdruk van iets. De film gaat over het obsessief najagen van een idee. En het bekijken ervan in detail of in totaal. En er dan nog niet uitkomen. Je bent dan wel in staat om iets vast te leggen, maar hoe meer je inzoomt, hoe minder je iets herkent.

Omdat hij meent iets gefotografeerd te hebben dat bijna niet te zien is, of er eigenlijk nooit was, gaat Thomas steeds verder in het uitvergroten van een bepaald negatief. Hoe groter hij die afdrukken maakt hoe korreliger ze worden, en hoe minder hij kan zien wat het voorstelt. Een metafoor voor het intact houden van raadsels, niet alles verdraagt de waarheid, niet alles is oplosbaar. Er moet iets geheim blijven.

Aan het einde van de film loopt deze ongelovige Thomas langs een tennisbaan waar een paar mimespelers een imaginair potje tennis spelen. Iemand slaat een onzichtbare bal buiten de lijnen, hij pakt ‘m op en gooit ‘m terug.

*Michelangelo Antonioni, een compleet overzicht van al zijn films, Seymour Chatman & Paul Duncan, Steidl 2004.

Maagdelijk

Ik kan me niet herinneren waar dit gemaakt is. Is het wel een foto van mij? Was ik ooit in de buurt van zoveel zachtheid? Heeft dit ooit bestaan? En wat zit er onder deze dikke donsdekens?

Buiten de zachte vormen vind ik het licht ook ongelofelijk. Of de eenvoud van de blauw-grijstinten in zoveel variaties. Het zou een aquarel kunnen zijn. Er is ook een  overeenkomst met hete zandheuvels in de Sahara. Of het gevoel dat je de eerste bent die dit maagdelijke landschap mag betreden. Zijn dit heuvels of is dit lijfelijk? Hoe groot zou het zijn?

Ik word naar binnen gezogen door de aantrekkelijkheid van dit beeld en weer buitengesloten door m'n vragen. Waarom kan ik mijn ogen er niet van afhouden? Ik zoek antwoorden. Is het echt een landschap of gewoon een ondergesneeuwde parkeerplaats? Is dit het eerste wat je ziet als je ‘s ochtends in een skihut uit je raam kijkt?

I Can't Get No

Bühne van The Rolling Stones, concert Newark 20 december 2022.

Ik vroeg me af of er voor de projectie van de foto in de achtergrond, gemaakt door Thom Lenos voor de firma Combi Press, ook de normale rechten zijn betaald. Volgens de (verouderde) GKF normering hadden ze dan driemaal moeten betalen omdat The Stones het zonder toestemming en naamsvermelding hebben gedaan. En er zat zeker ook een meerprijs in, als je naar de grootte kijkt. Maar ik denk dat het voor de advocaten van het NFI, waar het archief van Combi Press is ondergebracht, onmogelijk is dit in rekening te brengen. David/Goliath verhouding. Ik hoor de damesstemmen uit: ”You can’t always get what you wah-hant”.

Bovendien is het origineel verminkt. Mick Jagger, Bill Wyman en Charlie Watts staan er gespiegeld op. Dat zou nog meer kosten. Ook al is het in elkaar schuiven met smaak gedaan, het zegt ook iets over de waardering voor dit document. Jammer, want er bestaan niet zoveel ongedwongen groepsfoto’s van ze uit die tijd. Bovendien kun je aan de houdingen en posities zien hoe de verhoudingen in de band zich toen al aftekenden. Brian Jones verdwijnt langzamerhand achter de rug van Keith Richards, Charlie Watts houdt zich helemaal afzijdig en Bill Wyman knijpt in z’n handen dat hij erbij hoort. Mick en Keith bekijken de wereld laatdunkend.

Dat Charlie Watts toen gewoon een sigaretje opstak als er gefotografeerd werd, is vanaf de LP “On The Air” (2017) van de foto verwijderd. De platenmaatschappij wilde geen enkel risico lopen.The Stones waren ooit gevaarlijk voor de jeugd. Nu zijn het rimpelige rolmodellen.