franfotoblog

Voorgoed verdwenen

Waarom is deze foto ooit gemaakt? Waarom staat een jongen met een gitaar op de hoek van de straat? Had hij daar ook gestaan als hij een pijpsleutel of een verhuisdeken in z’n handen had gehad? Of is het die connectie met een straatmuzikant die alle kinderen betovert en ontvoert? Dan moet deze rocker nog een hoop leren. 

Het pittoreske van dit binnenplaatsje, zoals het gemetselde boogje en de lantaren, doet  eerder aan een familiekiekje denken; hier kan de buitenwereld niets mee. Je loopt met een vriend door de stad en wil foto’s van hem maken. Hier dan maar. 

Er zit geen glamour achter. Z’n rechterhand maakt gitaarbewegingen, maar de linkerhand verdomt het dit te bevestigen. Ook niet doordat hij tijdens het spelen zomaar werd gefotografeerd. Hij vertegenwoordigt iets. De stand van z’n rechterbeen duidt eerder op berusting dan op gemak. Als zij het wil, vooruit dan maar. 

Zij is Astrid Kirchherr (1938 - 2020), in 1960 een studente fotografie aan de Hamburgse kunstacademie. Ze heeft net The Beatles ontdekt, die een contract hebben op de Reeperbahn, en is verliefd geraakt op de bassist, Stuart Sutcliffe. Geen echte muzikant, wel een mooie jongen. Met ambities, hij moest en zou kunstschilder worden. Op haar foto’s zie je ook het veelzijdige van zijn uiterlijk. Hier iets van James Dean, dan weer een straatschoffie of een beatnik. Essentiëel is de haardracht. Rond 1960 zie je de kuif verdwijnen en valt het haar over je voorhoofd. Het ontkent dat je net van je Harley bent gestapt. 

Kirchherr maakt de eerste echt professionele foto’s van The Beatles. Ze zet de toon voor de komende jaren. Ze gaf ze een status. Geen brallerige nozems meer, maar zelfverzekerde muzikanten die hun vak ernstig nemen. Banden met de Franse cultuur. Het haar, de lederen jacks en de coltruien. Ze wilden serieus worden genomen. 

Altijd een sterk element in je werk. Klanten zijn daar gevoelig voor. Kirchherr was een pionier in de popfotografie.

Fotografie Astrid Kirchherr [met dank aan Max Kisman]

Fiat 450

Gekocht bij Stichting ‘Loods Kringloopwinkel’ in ‘s-Hertogenbosch. Houten, verzilverde lijst. Waarde: 30 eurocent. Een trofee, komt er in me op. Volgens Kramers’ woordenboek ook bekend als ‘tropee’ in de betekenis van “zegeteken, bestaande uit buitgemaakte wapenen, vaandels enz.” 

Door zijn houding is dit een praalwagen. Een beetje ongemakkelijk, zo op zo’n podium, gauw hand in zak. Poseren zoals mannen in Afrika naast gedood, groot wild. Ik concentreer me op zijn glimlach. Beetje branieachtig. 

Is het zijn trekker of is hij een tractorfan? De Fiat 540 Special is een krachtige en lichte machine, ideaal voor het meeste werk op het land. Niet echt imposant om er naast te staan. Meer om de sentimentele waarde. Is het de eigenaar of de reparateur? Veiligheidsriemen liggen los; gaat ie weg of komt ie net terug? Door de houding en mimiek denk ik het laatste. We mogen weer aan de slag. 

Bij amateurfoto’s staat het hoofdonderwerp altijd in het midden. Geen misverstand over het gebodene. Die trekker mag dan wel drie keer zo groot zijn; hij is de baas. Daarom die arm over de motorkap. 

De realiteit komt van die drie mannen op rechts. Zich niet bewust van dit stukje geschiedenis. Want het lag niet voor niks in die tweederonde winkel; dit is historie, de hoofdpersoon is dood of het bedrijf gestopt. Dit was het bewijs, weg ermee. 

Ik had wel willen weten welke naam er op die schuur stond. Net boven de uitlaatpijp hangt  een plaquette. Misschien “Linquenda”: “Eens moeten wij deze aarde verlaten, ons huis” (Horatius).

Fotograaf onbekend

Brok Stuk

Uiteindelijk heb ik deze schat verstopt. Achter het altaar van de Notre Dame in Vire (Normandië). Ik moest me echt inhouden om haar niet meteen in m’n zak te steken. Maar haar blik maakte dat onmogelijk. Zoveel berusting had ik, eenmaal thuis, vast niet kunnen verdragen. Licht spottend zou ze me de rest van m’n leven achtervolgd hebben. 

Toch wilde ik er iets van vasthouden. Dan maar foto’s maken. Het moest er uit zien als een archeologische vondst. Of een politiefoto. Neutraal bewijs, een archieffoto uit een beeldhouwerswerkplaats in 1890, zoiets. Dat klodders gips iets edels op kunnen leveren. Een samenhang met de Mona Lisa? Of die perfecte breuklijn; door je oogharen lijkt het alsof ze een witte sluier draagt. De vraag of er ooit wel zulke vrouwen of meisjes hebben bestaan. En dan pas of deze geschonden schoonheid ooit nog hersteld zal worden. 

Ik zag nergens op het altaar een lege plek; waar zat de andere helft? Wordt ze niet ergens hevig gemist? Moet ze de rest van haar bestaan weer in het duister doorbrengen? Misschien beter om dit geheim te houden tot er een echte expert langskomt. Dan zal ik ze de weg naar Vire vertellen.