franfotoblog

Klagend gepiep

Het waren felgekleurde houten plankjes met een handvat. Zo’n blad schoof je de boekenkast in als je er een boek uithaalde, om het op dezelfde plek terug te kunnen zetten. De kinderbibliotheek zat op de Laat, naast de Dominicuskerk, en er zat een strenge juffrouw bij de uitgang, die afstempelde: “Ik geloof niet dat dit een boek voor je is”. Iedereen had het gehoord. 

Ik zorgde er altijd voor dat er in de boeken die ik meenam, plaatjes stonden. Je kon meteen zien waar het over ging, het maakte de tekst luchtiger, en er bestonden twee versies van het verhaal. Maar het belangrijkste vond ik de verbeelding van stukjes tekst. Waarom een tekenaar dat had uitgekozen, welke stijl hij had en of ik me daar in kon vinden. Favorieten waren Wim Bijmoer, Ernest Shepard, Carol Voges, Frans Lammers, Carl Hollander, H. Berserik of Eppo Doeve. Hergé, Jijé en Franquin waren natuurlijk veel  swingender, maar dat waren stripverhalen en die hadden ze alleen bij de kapper in de leesmap. 

Met dit plaatje van Paul die ‘s avonds naar beneden kwam omdat hij niet kon slapen, had ik geen moeite. Natuurlijk was die jurk ouderwets, maar wat een prachtig licht. Alsof hij heilig was, de onschuld zelve. Het had een foto kunnen zijn. Wel eigenaardig dat het felle licht nauwelijks voor schaduwen zorgde. Het onderschrift versterkte deze spookachtige sfeer: ”De deur ging zachtjes open met een klagend gepiep”. Nu ging het gebeuren. Dáár moest je meer van weten. 

Zo voelt het om schuldbewust, ‘s nachts de trap af te komen om iets verschrikkelijks aan je moeder te moeten vertellen. Maar beter dat, dan maar niet te kunnen slapen. Ze weet altijd raad. 

Illustratie: O. Geerling, uit “Een levenslustig Troepje” van E. de Pressense (1899)

Als Uw machtige arm het wil

Ik ben niet goed in het timen, maar dit komt aardig in de buurt. Niets achteraf afgesneden! Als je lang met hetzelfde toestel werkt, weet je blindelings wanneer iets nog net in beeld is. Anders maak je later nóg zo’n foto. Die achtergrond loopt niet weg. 

Ik word altijd aangetrokken door het gebruik van fotografie op straat. Of er nou repro’s hangen of mensen er zelf mee bezig zijn. Wie zou dit prachtige paneel hebben verzonnen? De overheid of de aannemer? Was dit wel het hele beeld? Zo leek het eerder of de afbeelding was aangesneden. Stratenmaker met open rug, een gele grijparm zorgt voor de op en neer beweging. ‘Mensmachine’ het ideaal uit de dertiger jaren en later een hit van Kraftwerk. 

Had ook “De opperste Leider van onze Sovjet legt de eerste steen” kunnen zijn. Of begraaft hij hier het ‘Wiel der Vooruitgang’? Om de vaart er in te houden moesten er nog wat extra wielen bij om die gedachte realiteit te maken. Ik hoefde niet lang te wachten. 

Een gigant lijkt zich neer te leggen bij het gedrag van een lilliputter, die zich nergens van bewust is. Doet me denken aan de algemene spoorwegstaking van 1903 en de krachtige verbeelding daarvan door Albert Hahn. Een echte klassieker.