franfotoblog

Zelf doen

Als ik verticale lijnen zie krijg ik meteen de neiging de wereld op te delen in vlakken. Je kunt er op wachten dat die vlakken zich vullen met mensen. Parallelle verhaaltjes. Samenhang lijkt te ontbreken, maar ze staan samen wel op één foto. 

Ik volgde een kleine zelfstandige die bezig was de wereld te ontdekken. Waggelend concentreerde hij zich op z’n stappen vooruit en het daarbij passende evenwicht. Hij scheen zich niet bewust dat z’n opa iedere stap nauwlettend in de gaten hield. De stamhouder hield z’n armen in z’n zij, om elk moment in te kunnen grijpen. Of uit trots over wat hij had voortgebracht. Het  rugby shirt suggereerde een band met een wat ruigere tak van sport, maar die horizontale strepen pasten uitstekend in mijn verticale indeling. Zijn houding kwam overeen met een vervaarlijke hondenman in de verte. 

Ze hadden eenzelfde doel, zorgen voor 'n wezen dat zichzelf nog niet weet te sturen. Op iedere foto die ik daar maakte is deze duistere figuur aanwezig. Het gangsterhoedje en de zonnebril moesten hem anoniem en onzichtbaar maken, hij hield mij scherp in het vizier. Als er ook maar iets niet beviel, zou hij die enorme hond op me af sturen. 

Eigenlijk stond hij hier natuurlijk die prinses te bewaken, die daar voor het eerst als een kip op hoge poten, wiebelend, een volwassen vrouw liep te imiteren. Die hakken waren echt nog te vroeg, maar je moet ergens beginnen. Peuter of puber; alles zelf doen. En er werd ondertussen een nieuwe deelnemer het laatste vlak ingerold.

Open doekje

Deze foto was ook als prentbriefkaart verstuurbaar. Er staan lijnen en stippellijntjes op de achterkant. Meegedrukt is ook een adres van de fotograaf: “Corn v.d. Maath  Vuchterdijk 87  ’S Bosch”. 

Het is dat gebaar aan het doek. Het heeft iets uitnodigends en fatalistisch. Moeten wij haar achterna, of gaat ze iets geheimzinnigs laten zien? Volg mij, of Hallo Hades? Het begint met die hand op de linkerheup, dan een koket geheven knie. De voet maakt het af, eindigend in een prachtige schoen. De zachte glans van het leer weerspiegelt een extra lamp. Alleen die hand aan het gordijn en de linkerschoen zijn scherp. Heeft hij/zij iets met dansen? Theatrale gordijnen suggereren dat, maar de rand van het vloerkleed en de vloerbedekking (balatum?) brengen je ineens weer terug in een huiskamer of een fotostudio. 

Dan het gezicht. Een open rechterhelft, vriendelijk en bijna mannelijk. De perfect aangelichte linkerhelft heeft geen enkele uitdrukking. Flinke onderkaak, kleine mond. Is de foto bedoeld als portret of ter promotie? Zitten we voor of achter het scherm? 

Al die tegenstrijdigheden maken dat ik er steeds weer naar moet kijken in de hoop dat ik er vandaag wel een oplossing voor vind. 

Iemand heeft ooit veel om deze foto gegeven. Ik vond ‘m in een goedkoop, bruinberookt metalen lijstje. Het steuntje aan de achterkant van verschoten nepfluweel is doorgezakt, en wordt met een veiligheidsspeld op z’n plaats gehouden. Er zitten nog papierresten op de achterkant, deze foto is ooit uit een album met zwarte bladzijden losgetrokken. Ik kan nog net “1933” ontcijferen. 

In iedere hoek drie punaisegaatjes, de foto is meerdere keren verhangen. Ook de vorige bewonderaar kwam er niet los van.

Herschikking

Dit is het hoekje voor uitgewerkte beelden in het park Middelheim, bij Antwerpen. Ik bleef wat dralen rond twee bronzen figuren die met iets teveel expressie de koloniale verhoudingen uitdroegen. Een man in uniform en een arabisch geklede grijsaard. 

Je gaat er vanuit dat dit ook de opstelling was die de beeldhouwer (Frans Joris) zo had bedoeld. Dat het personeel van het park daar anders over dacht kwam niet bij me op. Nu leek het of de oude man zich verontschuldigend terugtrok, nadat hem duidelijk gemaakt was dat er geweld zou worden gebruikt. 

Beide figuren zijn onderdeel geweest van een beeldengroep die gewijd was aan de overwinning op Arabische slavenhandelaren in de Belgisch-Arabische oorlog (1892), dankzij Francis-Ernest-Joseph-Marie Dhanis. Bij de onthulling in 1913 schreef het dagblad Ons Volk Ontwaakt: 

“Met omhoog geheven geweer - dat de macht en de moed verzinnebeeldt - aanhoort Baron Dhanis de overgaaf van een Arabisch opperhoofd, dat ootmoedig aan zijne voeten ligt neergeknield. Maar de overwinnaar beteugelt de drift zijner vervoering om, met een beschermend gebaar, de dankbare hulde hem door den vrijgemaakte Afrikaan aangeboden, te ontvangen, in de de vorm van een klein kind, zinnebeeld van de glansrijke toekomst die Kongo tegemoet gaat.” 

Deze groep stond op de Zuiderlei en heeft het uitgehouden tot 1950 toen het stadsbestuur besloot dat het monument “plaats moest ruimen voor het autoverkeer”. 

Van het geheven geweer rest een stompje dat uit de verte meer een geheven vinger lijkt. Het Arabisch opperhoofd ligt opeens niet meer ootmoedig neergeknield, maar staat en buigt nu en laat dit soort ijzervreters maar even hun gang gaan. Alles zou bij het oude blijven. Wat hebben ze in Afrika te zoeken? Time wil tell, autoverkeer of niet.

Door of Perception

De winkel blijkt gesloten. In de toegangsdeur hangt de mededeling: “FUCK THE SYSTEM”, This is "THE END”, Jim Morrison. Naast een hoes van de eerste Doors LP. Is dit de noodkreet van een muziekhandelaar, of algemene ontevredenheid over de Corona bestrijding? 

Ik kocht die LP in 1967, voor fl.14,50 bij Concerto. Helaas een franse persing waardoor de fantastische fotomontage van Guy Webster op de voorkant werd ontsierd door logootjes en merknamen. Maar het was alles of niets met die Doors; ik kocht ‘m. Het is een van de beste debuutalbums die ik ooit hoorde. In dezelfde klasse als die van Jimi Hendrix, Jefferson Airplane, Moby Grape en Aretha Franklin uit dat jaar. 

Ik had wel moeite met de belettering. Het was voor het eerst dat je een bandnaam als logo zag. Afgeleid van kistletters, maar dan aangepast. Waardoor het voor mij teveel met consumptie en grootkapitaal was verbonden. Kistletters hebben een anoniem karakter, zoals de letters op goederenwagons. Het stond ook niet op hun basedrum. Dit beeldmerk had meer te maken met de visie van het Elektralabel dan met de band. 

Toen ik de documentaire “When You are Strange” onlangs zag, begreep ik weer waarom ik Jim Morrison eigenlijk niet mag. Altijd excuses, altijd het slachtoffer van iets. Dat begon ooit met een regel tekst. Buiten de overdreven pathos en het mystieke taalgebruik van Morrison, deed hij ook nog iets aan de ‘revolutie’. Alles moest anders! 

Ik vond “We want the world, and we want it now” (uit: “When the Music is Over”) waarna hij ineens in een vreselijk gekrijs uitbarstte, eerder de kreet van een verwend kind dat gewend was z'n zin te krijgen. Maar Messias Jim zou ons leiden. We moesten allemaal wel ‘vrij’ zijn, zoals hij ons telkens voorhield. Klonk me toch iets te dictatoriaal. 

Toen ik eenmaal bewegende beelden had gezien was de afgang compleet. Zoals slechte boxers ging hij snel naar de grond, maakte rare sprongen of bleef ‘dood’ liggen nadat hij was ‘gesneuveld’ als “The Unknown Soldier”.
Hier was iemand naar voren geschoven die daar eigenlijk liever nooit gestaan had, maar niet kon kiezen tussen imago en ambitie. Zonde van die, geduldige, prima muzikanten.