franfotoblog

22 | 20 | 2023
336

Le Bleu

Niet zo prettig om hier naar te kijken, lijkt me. Krassen, druipers en gedeeltelijke overbelichting zorgen ervoor dat je eerst een hoop ruis moet omzeilen om aan de essentie toe te komen. Dan kijk ik liever weg, ik wil graag vriendelijk worden bediend.

Dan liever een geretoucheerd beeld? Ik geef veel betekenis aan die krassen rechtsonder, die je aan palmbomen in amateurlandschapjes of tekenfilms doen denken. Zo zet je even een sfeertje neer, vast de bovenwindse eilanden. Lastig om langs dat vervelende gereflecteerde licht heen te kijken, zoals een verkeerd gericht spotje je dwingt om een afbeelding aan de muur maar vanuit één hoek te kunnen bekijken. De zachte weerkaatsing op dit plastic doet aan een lichtbak denken.

En dat was precies wat ik aantrof toen ik door de NDSM loods in Amsterdam Noord zwierf. Grote lichtbakken met abstracte kleurentableaux die verloren in een gangpad stonden. Waarschijnlijk te groot om in je atelier te houden. Deze maakte me meteen nieuwsgierig, ondanks de beschadigingen en dat valse licht. Ik moest er gewoon doorheen kijken. Werd ik aangetrokken door deze kleur blauw? Yves Klein, Rothko? Wat voor licht zat hier achter? Zou je het ook een voorstelling kunnen noemen?

Het doet me herinneren aan het veilige gevoel van een binnenzee-tje. Te klein om al echt in zee te mogen staan, was dat een mooie voorbereiding op later, als je groot was. Het voelde altijd wat warmer aan. En je werd ook nooit natter dan je knieën, tenzij je ging zitten. Iedereen liep er maar doorheen op weg naar die gevaarlijke, grauwe golven. Dit was tenminste helder water, overzichtelijk en rustig.

17 | 10 | 2023
335

Bijna echt

Een balans tussen fantasie en werkelijkheid. Alles was mogelijk. Alleen het snoertje van de schemerlamp wilde niet meedoen. Een bagatel.

Hier zou iemand kunnen wonen. Maar waarom? Alles is er: ruimte, comfort, licht en gemak. Ook de persoonlijke touch van zo’n guitig konijn mag er wezen. Of de keuze voor de kleur van de lampekap. Dat ik zelf niet erg tot rust kom van wilde plamuurstreken is mijn neurose. En had dat prijsje boven de voet van de lamp er niet af gekund?

Je krijgt ergens de indruk dat hier niet echt geleefd wordt. Een kleed op de vloer was al een kleine moeite geweest. Nu kun je alles zo weer weghalen. Alle onderdelen staan op de juiste plek, maar een samenhang ontbreekt. Die rieten stoel heeft meer een strategische positie dan een doelmatige.

Zo zou het er op een interieurschets uit kunnen zien; een bewoner zit dan onder een schilderij te lezen, rust wat uit, heeft een gesprek of zit iets te eten. Daarvoor is er een handig tafeltje bij gezet.

Maar dan zou het licht wat helderder moeten zijn en dit schilderij zou er niet hangen. Wat moet je met een verkleurde Van Gogh? Er was hier schijnbaar niks anders voor handen, als er maar wat hing. En staat die bank niet wat ongelukkig, waarom zou je met je rug naar het licht gaan zitten?

Het zijn details, maar ik voel iets incompleets. Iets dat niet de bedoeling is, maar onontkoombaar. Alsof je na een ontwenningskuur helemaal opnieuw moet beginnen en voor alles wat men je aanbiedt dankbaar moet zijn. Al is het maar uit de kringloop, zoals hier. Het is nu eenmaal niet anders. De anderen hebben toch het beste met je voor?

Dit is hun gefantaseerde werkelijkheid. Een decor, bijna echt. Fascinerend.

14 | 10 | 2023
334

7 Oktober

‘s Ochtends 06.30 uur begint de Hamasoverval op Israel, ‘s avonds om vijf over negen is “Lawrence of Arabia” op de televisie te zien. Toeval. In 1962 voor mij een openbaring.

De muziek van Maurice Jarre, de schoonheid van de woestijn en het Arabische verzet tegen de Turkse onderdrukking in de eerste wereldoorlog. Dat alle Arabieren Engels spraken viel me toen niet op, net zoals het ontbreken van enige rol voor vrouwen. Ook het koloniale standpunt, een blanke komt ons redden, was toen niet ongewoon. Aan David Lean’s regie kan je zien hoe een verhaal zich langzaam laat ontvouwen, door veel te herhalen. Of door  psychologische ‘verborgen’ details, die je blik kunnen beïnvloeden. Ik heb ‘m zo’n zeventig keer gezien.

In de film hekelt Lawrence het ontbreken van de samenwerking tussen de verschillende Arabische stammen, veroveren ze Damascus en legt Claude Rains als ‘Mr. Dryden’ van ‘the Arabic Bureau’ de gevolgen van het Sikes-Picot verdrag uit, waarmee het Midden Oosten tussen de Fransen en de Engelsen verdeeld werd. Rains had altijd iets deftigs over zich; ik kan nog steeds de keurige, verbeten terughoudendheid in zijn uitleg horen.

Als je kijkt naar de kaarsrechte grenslijnen langs Syrië, Jordanië en Irak zie je nu nog hoe ze dat deden. Linealen over woestijnen, strepen door de bedoeïnencultuur. Syrië kwam onder Frans protectoraat, Palestina was voor de Engelsen. Ordnung muss sein.

Allemaal niet wat Lawrence had gehoopt. In zijn visie had het een nationaal Arabisch thuisland moeten worden.

Pagina 43 van de VPRO Gids #40