franfotoblog

26 | 3 | 2025
483

Pieneman

Ik woon om de hoek van de Pienemanstraat. Door de aanleg van hogesnelheids-bedrading was deze tijdelijk afgesloten. Geheel in stijl met Pienemans schilderijen werd dit groots aangekondigd. Hij leefde tussen 1809 en 1860.

Vanochtend vond ik deze foto in “Fotografie in Nederland 1839 | 1920” (Staatsuitgeverij, 1978). De fotograaf Wegner werd door tijdgenoten een “artist, die de techniek beheerscht zonder retouche” genoemd. Pieneman is hier 50 jaar oud.

L. Wegner | De schilder Nicolaas Pieneman | Kooldruk ca.1859
23 | 3 | 2025
482

Andersom

Als een foto goed in elkaar zit kun je ‘m ook omgekeerd bekijken, volgens Henri Cartier‑Bresson. Boven is onder. Eigenlijk het omdraaien van de horizontale as. Maar geldt dat ook voor de verticale, het verdraaien van links en rechts? Waar die vierkante vorm eerst gespiegeld over het water hing, zou je die nu als een schoorsteen kunnen zien. Opeens hangt er iets raars in de lucht.

16 | 3 | 2025
480

Place Vendôme

In de zomer van 2011 stond ik op Place Vendôme in Parijs. De plek die me altijd weer herinnert aan de hoes van het vorige blog.

Die LP-hoes van de samenwerking tussen het Modern Jazz Quartet en de Swingle Singers. Niet omdat het een fotografisch hoogstandje was. De fotograaf, Jacques Aubert, werkte voor Philips, Phonogram of Mercury. Had geen specialisatie. Op de muzieksite ‘Discogs’ komt hij onder 20 verschillende zoektermen voor. Z’n foto’s lijken meer op pure registraties dan vrije illustraties. En toch hebben ze iets persoonlijks.

Op “Place Vendôme” (1966) staat zo’n foto die iedere toerist had kunnen maken van z’n familie. Dacht ik. Omdat ik ‘m niet bij me had, moest ik het een beetje op m’n gevoel doen. De zuil in het midden en zoveel mogelijk ruimte er omheen om de klassieke verhoudingen van de elegante bebouwing goed uit te laten komen. De wolken een prominente rol geven en een groothoek gebruiken, zodat er een ‘poortgevoel’ ontstond.

Aardige foto, maar Aubert’s foto maakte het verschil meteen duidelijk. Hij had een telelens gebruikt. De bebouwing lijkt zo veel meer op elkaar gedrukt. Hij was niet bezig geweest de grandeur te vergroten. Het extra gevoel dat hij crëeerde was het intieme, gewoon op straat. De twaalf muzikanten worden omsloten door de architectuur. Ze staan bijna op een toneel, de zijwanden van de gebouwen omringen hen als decorstukken. Alle details in de achtergrond zijn onzichtbaar doordat de groep verder kijken onmogelijk maakt. Het gaat alleen om hen, zij lijken de enige mensen op aarde. Voor de levendigheid is er vast een assistent in een groene Peugeot een aantal keren achter ze heen en weer moeten rijden.