Place Vendôme
In de zomer van 2011 stond ik op Place Vendôme in Parijs. De plek die me altijd weer herinnert aan de hoes van het vorige blog.
Die LP-hoes van de samenwerking tussen het Modern Jazz Quartet en de Swingle Singers. Niet omdat het een fotografisch hoogstandje was. De fotograaf, Jacques Aubert, werkte voor Philips, Phonogram of Mercury. Had geen specialisatie. Op de muzieksite ‘Discogs’ komt hij onder 20 verschillende zoektermen voor. Z’n foto’s lijken meer op pure registraties dan vrije illustraties. En toch hebben ze iets persoonlijks.
Op “Place Vendôme” (1966) staat zo’n foto die iedere toerist had kunnen maken van z’n familie. Dacht ik. Omdat ik ‘m niet bij me had, moest ik het een beetje op m’n gevoel doen. De zuil in het midden en zoveel mogelijk ruimte er omheen om de klassieke verhoudingen van de elegante bebouwing goed uit te laten komen. De wolken een prominente rol geven en een groothoek gebruiken, zodat er een ‘poortgevoel’ ontstond.
Aardige foto, maar Aubert’s foto maakte het verschil meteen duidelijk. Hij had een telelens gebruikt. De bebouwing lijkt zo veel meer op elkaar gedrukt. Hij was niet bezig geweest de grandeur te vergroten. Het extra gevoel dat hij crëeerde was het intieme, gewoon op straat. De twaalf muzikanten worden omsloten door de architectuur. Ze staan bijna op een toneel, de zijwanden van de gebouwen omringen hen als decorstukken. Alle details in de achtergrond zijn onzichtbaar doordat de groep verder kijken onmogelijk maakt. Het gaat alleen om hen, zij lijken de enige mensen op aarde. Voor de levendigheid is er vast een assistent in een groene Peugeot een aantal keren achter ze heen en weer moeten rijden.
Lijstje
Op het Waterlooplein vond ik een ingelijste trouwfoto. Zonder glas, maar de helderheid van de afdruk en de staat van het afdrukpapier waren nog intact, kwaliteitswerk.
Thuis wat beter bekeken. Aan alles was voldaan. Prachtig zacht licht, herkenbare emoties, blikken over ons heen de toekomst in. Door een wollige vloerbedekking in samenhang met het decor, leek het alsof ze op wolken stonden. Iedereen op z’n paasbest. Dit was de dag van hun leven. Alles waar wij van dromen.
Het standaardformaat, 18 x 24 cm, is een ideale inlijstmaat. Misschien te klein voor aan de muur, maar groot genoeg voor een aparte bladzijde in het trouwalbum. En perfect op het dressoir tussen andere foto’s. De rug is bekleed met met plastic. Dit huwelijk heeft lang stand gehouden. De staander is later versterkt met een stuk breed plakband op linnen basis.
Linksonderin staat: “Fot. Brouwer Brummen”, in strakke potloodletters. De fotograaf.
Nog steeds een begrip in Brummen, na een mailtje met vragen krijg ik een uitgebreid antwoord van Tiemen Brouwer. Hij is de zoon van de fotograaf. Aan de hand van de onder- en achtergrond op de foto kon hij de opname dateren in 1961 of daarvoor. Dat klopt met mijn gevoel dat er ook in de wereld van het inlijsten een nieuwe periode was aangebroken: het gebruik van plastic. Modern! Die niet lang duurde: “De lijsten werden betrokken bij de fa. van der Stam. Na kort plastic achterwanden te hebben gebruikt, werd weer overgegaan op houten achterwanden zoals voorheen. Het plastic vervormde onder warmteïnvloeden. Hout bleef goed.”
Over de zachte indruk die de foto op je maakt, schreef hij dat die ontstond door het gebruik van portretlenzen, maar dat de aanwezigheid van daglicht het belangrijkste was: “De mooie zachte verlichting werd veroorzaakt door gebruik te maken van daglicht. De zijwand op het noorden was van boven tot beneden glas. Op het noorden om invallend zonlicht te voorkomen. Aan de tegenover liggende wand was een gebogen holle beplating aangebracht die het daglicht diffuus reflecteerde. Later is deze holte rechtgemaakt. Het was (en is nog steeds) het oudste nog bestaande daglichtatelier in Nederland”.