Vlinder
Opeens kwam ik dit nietige instrumentje weer tegen. Niet in de winkel te koop. Ooit zelf gemaakt van soepel grijs ijzerdraad en een uitgeknipt stukje zwart papier van een enveloppe waar je lichtgevoelig afdrukpapier in bewaarde.
Kijk nog steeds met enige vertedering naar de vouwtjes die nodig waren om het ijzerdraad door het papier te boren. Of dat krulletje dat moest voorkomen dat het er weer vanaf gleed. Primitief maar doelmatig. Meestal gebruikte ik de afgeronde vlinder, anders een rechtvormige om de hoekjes te bereiken.
Met een vlinder kon je plaatselijk de belichting ‘tegenhouden’. Tijdens de belichtingstijd hield je de vlinder boven plekken die met wat minder licht toe konden, omdat ze anders te donker op de afdruk zouden overkomen. Een beetje fladderen in het licht, vandaar de naam. Door je vlinder hoger of lager in de lichtbaan te houden kon je grotere of kleinere stukjes in de afdruk plaatselijk lichter houden. De tijd die je daar voor gebruikte ging bij mij altijd op gevoel. En als het was mislukt; nieuw vel op je vergrotingsbord.
Soms waren de tegen te houden stukjes op een negatief zo ‘dun’ dat je het uiterste moest doen om die plekken op de afdruk toch nog net wat tekening of dekking te geven. Het mocht ook weer niet te grijs worden. Het bleef gokken. Ik herinner me een doka-assistent die afdrukken tegen de groene lamp van de dokaverlichting drukte om zo’n plek plaatselijk te verwarmen en de ontwikkeling te versnellen. Er moest dan ook nog hard tegen geasemd worden. Zeer indrukwekkend, maar eigenlijk een paardenmiddel.