Opgekropt
Zit hier verband tussen? William Klein in New York 1954 en kermis in Münster in 2023. Na het zien van de wat teleurstellende ‘Sommer der Moderne’ tentoonstelling in het LWL - Museum in Münster, liep ik naar de museumshop om fotografieboeken te bekijken. In een overzichtswerk stond natuurlijk William Klein en ik werd weer getroffen door een foto uit zijn boek ‘New York 1954 - 55’.
Zijn bijschrift: “Macy’s Thanksgiving Day parade watchers. Pseudo-poster for the American Dream: Italian cop, integrated Hispanic, Yiddish mama, African-American lady + beret … the Melting Pot.” Niet voor niets de openingsfoto van dit magistrale boek. Dit is fotografie die me gevormd heeft. Klein heeft in dit boek veel fotografische technieken toegepast. Niet alleen de mogelijkheden die een camera je kan geven, maar ook de verwerking daarna in de donkere kamer. Je ziet er ook het denken van Ed van der Elsken en Wim van der Linden in terug.
Hoe kun je een kleinbeeldnegatief tot aan de randen vullen met informatie? Door in een massa mensen met een telelens te werken. Iedere diepte wordt dan platgedrukt. Maar je bent ook afhankelijk van expressies, houdingen en posities. Klein’s vlakverdeling is hier een vierdelig repeterende breuk die je blik voortdurend van die politieman naar die lachende vrouw laat gaan en naar alles wat daar tussen zit. Om daarna weer opnieuw te beginnen.
Toen ik even later op de plaatselijke kermis bij ‘de Rups’ stond moet dit door me heen geschoten zijn. Hier ook die ronddraaiende blik. En door de middelpuntvliedende kracht van de machine werden mensen dicht op elkaar gedrukt met primaire expressies.
Ik wilde me concentreren op één figuur. Ik had geluk, er stapte een middeleeuwse Madonna in die voor twee luidruchtige jongens ging zitten. Toen de draaimolen eenmaal op volle kracht in de rondte vloog, hoefde ik me alleen maar te concentreren op haar hoodie. Iedere keer als die in beeld schoot drukte ik af, geen benul van de inhoud of scherpte. Al ligt die nu bij die lachende jongens, zij blijft het mysterie.